Vrije Universiteitsblad 1970 - pagina 54

DOoO PQ o Q D Q Q B Q Q g ,,-;«;, **/^ ""^^w DOP OOP—0_ \XA^W\\ D D D D D D T ' ^ ^ * ^ JTA

samenleving als geheel. Men pleit dan ook voor een universiteit, die onafhanke''J'^ maar niet neutraal staat ten opzichte '^an de maatschappij. Deze onafhankelijkheid is nu des te meer noodzakelijk omdat blijkt dat de maatschappij en daarmee de universiteit bezig is steeds meer technokratisch in plaats van demokratisch te worden. Technokratisch d.w.z. de technici, de deskundigen, beslissen niet alleen meer hoe iets het doelmatigst kan worden bereikt maar zij beslissen ook ir^f moet worden bereikt. En daar ligt het enorme gevaar. Immers de vraag naar wat moet worden bereikt is een duidelijke politieke vraag, die demokratisch moet worden beantwoord door alle betrokkenen en niet door een handjevol deskundigen. De kritiek richt zich tegen de sterk materialistisch getinte konsumptiemaatschappij, die de mensen bijvoorbeeld leert voor hun psychische moeilijkheden, die nu eenmaal vaak voortkomen uit verkeerde maatschappelijke strukturen, een schijnoplossing in de konsumptieve sfeer te prefereren boven een werkelijke oplossing door verandering van die strukturen. Een maatschappelijk stelsel dat de mensen niet het vermogen ontneemt om de samenleving te veranderen en redelijker te maken, maar het vermogen om dit te willen. Het op zich merkwaardige fenomeen doet zich voor dat een verandering, die objektief gezien noodzakelijk is, subjektief niet wordt gewenst. De studentenoppositie, die zich deze ongunstige maatschappelijke ontwikkelingen terdege bewust is, richt zich daarom steeds meer op het bewustmaken van deze problematiek (binnen welks kader ook deze VU-dag valt) en op een mentaliteitsverandering, werk dat men aanduidt met de term politiseren. Eisen van strukturele aard moeten dan ook gezien worden in het licht van deze noodzakelijke mentaliteitsverandering en zijn in eerste instantie bedoeld om de betrokkenheid te vergroten. Pas als deze betrokkenheid groot genoeg is heeft het zin deze strukturele veranderingen daadwerkelijk door te voeren. Immers een formeel demokratische universiteit, die niet gevormd wordt door mensen die de samenleving bewust willen verbeteren, is vanuit het oogpunt van de noodzakelijke maatschappelijke hervormingen bekeken volstrekt zinloos en zal dan ook niet kunnen funktionereru Wat het tweede betreft: De kritiek op de Vrije Universiteit is enerzijds gekompliceerder in verband met het bijzondere karakter, anderzijds zou men mogen verwachten, dat de V.U. meer openstaat voor kritiek juist vanwege haar bijzondere karakter. De kern van de kritiek is, dat de VU ondanks haar bijzondere karakter in feite op geen enkele wijze verschilt van de overige universiteiten. De zo geroemde bijzondere taken van de VU, men spreekt wel van 100-f- universiteit, doen hier niets aan af. Immers de zg. gewone taken, die vrijwel al het universitaire werk omvatten, vallen er niet onder. Zij verschillen niet van de overige universiteiten. In de diskussies blijken deze bijzondere taken de strohalm te zijn waaraan direkteuren zich vastklampen om het bijzondere karakter van de VU aan te tonen.

8

Ook de VU stelt haar onderwijs en wetenschappelijk werk in dienst van de bestaande politieke en ekonomische verhoudingen. Ook de VU stelt zich niet, misschien is het beter te zeggen niet meer, kritisch op ten opzichte van de bestaande maatschappelijke orde. Dit is niet alleen te verklaren uit het feit dat de VU voor 100 % gesubsidieerd wordt, met alle daaraan verbonden voorwaarden en beperkingen, maar ook uit de mentaliteit van diegenen die aan de VU werken. Algemeen gesproken wil ook de VU neutraal staan en staat zij dus aan de kant van de sterkste en dat is de kant van de bestaande orde.

^^mM iü M.a.w. de gepretendeerde neutraliteit is in feite een politieke keuze ten gunste van de huidige machtsverhoudingen. Zij, die zich opstellen tegen die machtsverhoudingen wordt verweten dat zij aan politiek doen die, zo zegt men, niet thuis hoort aan de universiteit. Wanneer nu om allerlei redenen gepleit wordt voor afschaffing van de verplichting de grondslag te ondertekenen, dan wordt niet gepleit voor een openbare universiteit, zoals we die nu kennen. Er zou dan trouwens niets wezenlijks veranderen. Het gaat er juist om de Vrije Universiteit en de univer-

siteiten in het algemeen in dienst te stellen van de werkelijke belangen van de mensen en met name van diegenen, die tot nu toe altijd aan het kortste eind hebben getrokken of niet eens de kracht meer hebben om nog te trekken. Het gaat er om doelstellingen te formuleren, die aan het streven naar een rechtvaardiger maatschappij gestalte geven. Iedereen die mee wil werken deze doelstellingen uit te voeren moet welkom zijn. Omdat deze doelstelling wetenschap in dienst van de werkelijke belangen van de mens, niet exklusief christelijk is moet de VU ook nietchristenen toelaten, die deze doelstelling onderschrijven. De diskussie over de konkretisering van deze doelstelling moet en kan dan ook binnen de universiteit worden gevoerd tussen mensen van verschillende levensbeschouwelijke richtingen. We krijgen dan een universiteit waar o.a. christenen, of moet ik zeggen juist christenen, een stimulans vormen voor geëngageerde wetenschapsbeoefening. Afschaffing van de grondslag betekent geenszins dat de stichting van de VU niet gerechtvaardigd zou zijn geweest. Het betekent wel dat de redenen die destijds golden voor de stichting van de VU, nu niet meer een reformatorische universiteit rechtvaardigen, wel een maatschappelijke niet neutrale universiteit. Nu nog vasthouden aan de motieven van 1880 betekent een ontkenning van de totaal andere situatie waarin we nu verkeren. Op grond van het voorafgaande is het misschien duidelijk geworden dat de kritiek niet in de eerste plaats is gericht op de inhoud van de grondslag, maar op het feit dat er in de praktijk vrijwel niets van terecht komt. Men voelt zich door de grondslag kennelijk tot niets verplicht, getuige het feit dat op basis van die grondslag volstrekt tegenstrijdige standpunten mogelijk zijn. Dat dit mogelijk is komt wellicht mede door de algemene formulering van de grondslag, maar het blijkt nu eenmaal mogelijk te zijn op basis van de gereformeerde beginselen of zelfs op basis van het evangelie tot onderling zeer verschillende standpunten te komen t.a.v. konkrete maatschappelijke vraagstukken. Of ligt de fout bij de mensen zelf, die de opdracht van het evangelie niet konsekwent uitvoeren, maar aanpassen aan hun eigen politieke inzichten .-* Men zegt wel eens dat de doelstellingen van de studentaktivisten zeer sterk verschillen van die van de Vrije Universiteit. De president-direkteur spreekt zelfs

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen