VU Magazine 1972 - pagina 99

magazine

schien een introductie tot het tweede. En dan gaat het om de politiek in het algemeen en over het politieke partijwezen. De Nederlandse poHtiek was met alle relatief belangrijke dingen, die daarbij in het geding waren, introvert. De algemene internationale filosofische bewegingen van de vorige eeuw speelden wel een rol, maar zij werden toegepast op en aangepast aan de binnenlandse problemen. En de gereformeerden waren dubbel introvert, want zij werden door hun landgenoten onderdrukt, zij waren cultuur-feindlich en verder in religieuze zin sterk op het persoonlijk zieleheil bedacht. Kuyper heeft geprobeerd ze uit deze impasse te halen en dat is hem met allerlei ups en downs in zekere mate gelukt. Maar het gevolg was dat Kuyper, die behalve een groot theoloog en een groot politicus ook een man was die door een sterke persoonlijke eerzucht werd gedreven, zichzelf te veel met de door hem ontketende beweging identificeerde.

Triomfalisme Daardoor bracht hij zichzelf en zijn volgelingen een soort triomfalisme bij, dat tot een vernieuwde traditie leidde en waarbij liefde tot de kerk, zoals die uit de door hem geleide doleantie naar voren kwam, liefde tot de partij die hij tot een machtsfactor

'Het gevolg was dat Kuyper, die behalve een groot theoloog en een groot politicus ook een man was die door een sterke persoonlijke eerzucht werd gedreven, zichzelf te veel met de door hem ontketende beweging identificeerde.'

van betekenis maakte, liefde tot de christelijke school en tot de Vrije Universiteit, een grote rol speelden. Goud, maar het was dus niet allemaal goud wat er blonk, al zat er wel degelijks veel waardevols bij. Maar het verklaart wel hoe gereformeerden door andere Nederlanders vaak als onaangename mensen worden ervaren. Ik heb mijn jeugd in die wereld doorgebracht

en denk er met warme genegenheid aan terug. Dat daarbij de houding en de opvattingen van je ouders in deze complexe situatie een grote rol speelden spreekt vanzelf. Want de nieuwe traditie had, ondanks alle bezwaren die eraan kleefden, wel degelijk voor een belangrijk deel een goede geestelijke achtergrond. Maar het werd weer een traditie met alle nare gevolgen van dien. De coalitie verstarde. Lohman heeft vergeefs tegen die verstarring gevochten. Op 'Seinpost' in Scheveningen werd hij van de Vrije Universiteit verdreven en na de strijd om de kieswet Tak van Poortvliet, kwam hij in arren moede tot een christelijk-historische partij. Toch bleven Kuyper en Lohman met Schaepman politiek verwant, al kan ik mij levendig indenken dat .Schaepman in de menselijke sfeer meer met Lohman dan met Kuyper op had.

Verstarring De verstarring van de coalitie had twee gevolgen. Het ene gevolg was een op zichzelf gerechtvaardigde zaak: de strijd tegen de liberalen moest voortgezet worden. Het andere gevolg was bedenkelijker: de houding van de coalitie tegenover het socialisme, met name tegenover de S.D.A.P. De coalitie die ten dele een sterk sociale inslag had, zowel bij rooms-katholieken als bij gereformeerden, keerde zich sterk af van de S.D.A.P. Men miskende dat de S.D.A.P. vanuit haar ten dele marxistische origine aan een evolutie onderhevig was. De afkeer tussen S.D.A.P. en de coalitiegenoten was overigens wederkerig-. Als de S.D.A.P. bij herstemmingen tijdens het districtenstelsel kiezen moest tussen een coalitiegenoot of een liberaal, dan kozen zij de laatste. De schuld zat wel aan twee kanten, maar als men de sociale structuur in ons land zou willen veranderen, had de coalitie tot overeenstemming moeten komen met de S.D.A.P. Het is er niet van gekomen en we lijden er vandaag de dag nog onder, waarbij ik voor het heden de schuldvraag geheel buiten beschouwing iaat. Kuypers opvolger, Colijn, was uitgesproken anti-socialistisch. Lohman, die het goed met Colijn kon vinden, was conservatief. En zelfs Nolens - als hij het over samengaan met de S.D.A.P. had - sprak daarvan alleen als van een 'uiterste noodzaak'.

Van Coevorden Adriani Stichting te Amsterdam Ingevolge art. 4 der statuten van de Van C o e v o r d e n Adriani Stichting deelt het bestuur mee, dat voor een persoon. .,die de doktorstitel aan enige fakulteit aan de Vrije Universiteit heeft verworven",GELEGENHEID BESTAAT om in het genot te w o r d e n gesteld van een

Beurs van f 2500,teneinde Z U N STUDIE V O O R T TE ZETTEN. Gegadigden kunnen zich tot uiterlijk 1 april 1972 schriftelijk melden bij de sekretaris. Namens het bestuur voornoemd: ir. G. H. Meijer sekretaris P. J, B. Ruys de Perezlaan 8 Aerdenhout

De verstarring van deze traditie - ik blijf nu maar bij de eenmaal gekozen formule - kon alleen door een nieuwe intuïtieve benadering doorbroken worden. Ik herinner mij dat ik daar vlak voor de oorlog in het blad der a.r.jongeren voor gepleit heb. Maar Colijn was destijds oppermachtig, al waren er, zoals ik reeds schreef, destijds ook al bij Romme grote bedenkingen. Bovendien deed zich het merkwaardige verschijnsel voor, dat terwijl in de landspolitiek coalitiegenoten en S.D.A.P.-ers als kemphanen tegenover 45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen