VU Magazine 1975 - pagina 93

PASEN 1975 door dr. C. Rijnsdorp

De twijfel is het zout in het eten van het geloof Dat de twijfel in de evangeliën is ingebouwd, ervaar ik als een bewijs van hun echtheid. Johannes de Doper heeft in de gevangenis zijn twijfels. Er is twijfel over de identiteit van Jezus onder de menigte die Hem naloopt. Er is twijfel bij de discipelen, ook bij en na de opstanding. Deze reacties zijn levensecht. Het geloof kan pas geloof heten, als het de twijfel, zelfs de repeterende twijfel, verduurt. Zonder twijfel aan de opstanding zou de opstanding niet geloofwaardig zijn. Een feit dat in de menselijke kaders niet past, een ervaring die ze stukb eekt, kan alleen tegen alles in worden aanvadrd. Daarom is de ongelovige Thomas steunpilaar van het geloof Men zou hem moeten uitroepen tot heilige van het empirisch-wetenschappelijk onderzoek. Het geloof moet ertegen kunnen en kan ertegen, dat het telkens weer in twijfel wordt getrokken. Maar de twijfel kan als zodanig niet duren: hij slaat om in geloof of ongeloof Voor de kerk is Pasen het einde van de twijfel. De Heer is waarlijk opgestaan. Het is een gewettigde bezigheid, dat de gemeente bij haar samenkomsten in de eerste plaats daarbij stilstaat. De dertig Paasliederen die in het Liedboek voor de Kerken voorkomen, doen dit ook volop. Men zou dit de theologische betekenis van Pasen kunnen noemen. Maar voorts is het de moeite waard even vluchtig na te gaan welke consequenties het nieuwe liedboek trekt uit de opstanding van de Heer der kerk. De eerste reactie is natuurlijk lyrisch van aard. 'ZO laat ons dan uit alle macht / lofzingen Hem, wiens heil ons wacht: / halleluja, halleluja' (no. 205). Het verband met de lente, met nieuw leven uit de winterse dood een trek die alleen voor ons klimaat geldt - is gelukkig minimaal: 'Nu de Heer is opgestaan / loopt alom het leven uit, / breekt de nieuwe lente aan, / roert zich in het groene kruid' (202). De primaire reactie is vrolijkheid: 'Christus is opgestanden / al uit der moordenaars handen. / Dus willen wij allen vrolijk zijn' (211). Lied 213 spreekt van 'vrolijk en bevrijd'. Goethe heeft op deze reeds uit de middeleeuwen afkomstige reactie in zijn Faust I voortgeborduurd met de woorden

(Chor der Engel): 'Christ ist erstanden! / Aus der Verwesung SchoB / ReiBet von Banden / Freudig euch los!' Christus is opgestaan, recht uit verderfenis. Rukt u van banden nu, ook vrolijk los! De vrolijkheid wordt hier van stemming tot daad, maar altijd nog in de persoonlijke sfeer. 'Op uw woord, o Leven van ons leven, / werpen wij het doodskleed af!' (221). 'Wij doen hetoude zuurdeeg weg,/ gelijk Gij hebt geboden' (203). 'Kom uit het graf dat u omsluit, / kom uit en word geboren!' (210). 'Wie sterven met de Heer, die komen hier tot eer' (214). In dat 'kom uit en word geboren' zat al een element van aansporing. Op dit voetspoor zingt lied 196: 'en laat de bevrijding u niet meer ontgaan!' Deze aansporing wordt algemeen in lied 216: 'Gij christnen, laat / uw woord en daad / zijn overwinning belijden.' Zo wordt de horizon van de paasgelovige ruimer. 'De toekomst van de Heer is daar / en voor zijn voeten uit / gaan vrede en rechtvaardigheid / als bruidegom en bruid' (199). Zijn eigen lichamelijkheid heeft een nieuwe

toekomst gekregen: 'Waar Hij, ons Hoofd, is voorgegaan, / is voor het lichaam nu vrij baan / naar een bestaan volkomen' (210). De wereld krijgt een ander aanzien: 'Nu schijnt ons deze wereld pas / der mensen vaderland. .. . Nu is op aard geen goede daad / meer tevergeefs gedaan' (218). De afdeling Paastijd sluit met lied 225, waarin het hoge woord, waarop wij hebben zitten te wachten, er duidelijk uitkomt: 'De hand van God doet in de tijd / tekenen van gerechtigheid.' Tekenen van gerechtigheid. Gerechtigheid op die voor onze ogen en oren ontsloten aarde is voor ons in 1975 een van de kernwoorden bij de toepassing van Pasen. Het theologisch aspect behoudt zijn volle recht. De persoonlijke levensvernieuwing, het 'opstaan tot een nieuw leven' begint natuurlijk altijd weer van binnen. Van dit alles behoeft men niets af te doen, wanneer het Gebot der Stunde onze neus drukt op alles wat er mis is in de menselijke samenleving. Het christelijk geloof heeft in het Westen sinds de reformatie individualistische trekken aangenomen. De fout zit in die uitgang -istische, want een individue/e zaak is het geloof nu eenmaal van huis uit. Uit reactie wordt er in de kerk veel minder dan vroeger uitgeweid over de zondige aard van de mens; verslagenheid, 'gebrokenheid des harten' hebben plaatsgemaakt voor schuldgevoelens ten aanzien van de naaste, met in het verlengde daarvan de noden van de wereld. Hier liggen naar mijn gevoel verlies en winst dooréén. De zonde wordt vandaag meer gezien als een sociaal verschijnsel dat in structuren is geconcretiseerd, dan als een oer-persoonlijke zaak van het eigen hart. Dit is, bijbels gezien, een ernstige vervlakking, maar tevens, merkwaardig genoeg, een hoognodige correctie. Het lijkt mij volkomen gewettigd, dat die correctie ruimte krijgt om door te werken. Ze is namelijk zo bijbels als het maar kan. In dit licht bezien is het themanummer van Kerkinformatie, een maandelijks verschijnende uitgave van de informatiedienst der Gereformeerde Kerken in Nederland, ditmaal getiteld Bezitten of bezeten zijn (februari 1975, nr 44) belangrijk, juist ook als toepassing van het paasfeest. Het gaat daarin namelijk over 3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen