VU Magazine 1977 - pagina 433

yü nu^azine 35 kwamen uit retrospectief (terugblikkend) onderzoek. De fouten die inherent zijn aan dat type onderzoek, vallen achteraf gezien dus erg mee. In de methode die ik heb gehanteerd, vind ik het namelijk ook.'' Hoe ziet nu de coronaire-risicopersoon er volgens de gegevens uit dit onderzoek uit? Om te beginnen is hij overactief en hij combineert die eigenschap met depressiviteit en angst. Die twee laatste eigenschappen werken in een normale groep mensen (hier alle 78 personen) blijkens de test-scores juist activiteits-bel emmerend. Maar de hoog-risico-personen zijn dus zowel depressief en emotioneel als actief. Je zou kunnen zeggen, ,,ze zwoegen maar door". Hun activiteit lijkt een dwangmatig karakter te hebben.

Minder geschikt Hardop speculerend over zulke uitkomsten, zegt drs. van Doornen dat het hoge activiteitsniveau van de hoog-risico-groep, wellicht een gedrag zou kunnen zijn, dat men zich heeft eigen gemaakt om te kunnen functioneren zoals men zou willen., ,Maar in wezen past dat gedrag niet bij hun persoonlijkheid. Het zouden mensen kunnen zijn, die eigenlijk minder geschikt zijn voor de arbeidsopvattingen die in onze samenleving worden aangehangen, maar ze moeten er wel instappen. Het zou kunnen zijn, dat ze daarvoor een tol betalen. Je kunt nog een andere kant uit speculeren: de hoo g-risico-mens en zijn vaak degenen, die iets willen bereiken in het leven, maar tevens scoren ze ook hoog, als het om ongeduldigheid gaat. Dat kan een frustrerende situatie opleveren. Dan is het best mogelijk, dat hun emotionaliteit of depressiviteit voortkomt uit het niet snel genoeg bereiken van gestelde doelen. Ik wil maar zeggen, dat je je in tal van bespiegelingen kunt begeven naar aanleiding van zulk onderzoek. Eigenlijk mag je dat niet doen. Je moet erg voorzichtig zijn met het leggen van oorzaak-gevolg relaties." Tot dusver zijn alleen enige uitkomsten van de vragenlijsten aan de orde geweest. Op de andere delen van het onderzoek - het reageren op stress en vermogen om, na te zijn gewaarschuwd, een prikkel af te dempen moeten nog tal van bewerkingen worden uitgevoerd. Ook moeten de eventuele samenhangen tussen de drie onderdelen nog worden geanalyseerd. Duidelijk lijkt nu al, dat de hoogrisico-groep en de patiënten op een

meer ,,rigide" (starre) wijze reageren op stress, dan de laag-risico-groep. Dat wil zeggen, dat, wanneer men op de ene stress-situatie vooral reageerde met de bloeddruk en weinig met de hartslag, men dat weer deed bij de volgende ,,stressor". Reageerde men vooral met de hartslag, maar weinig met de bloeddruk, dan bleef ook dat zo. De laag-risico-groep vertoonde meer flexibele reacties. Wat tenslotte het laatste onderdeel betreft, het kunnen afdempen van de reactie op een prikkel, wanneer men daarvoor van te voren was gewaarschuwd, bleek, dat de laag-risico-personen beter in staat leken te zijn te profiteren van de waarschuwing die ze hadden gekregen, dan de hoog-risicopersonen en de patiënten. Het zou kunnen zijn, dat samenhang bestaat tussen dit gegeven en het feit, dat bij hoog-risico-personen en patiënten een verhoogde emotionaliteit kon worden gemeten. Van een emotioneel persoon of met een psychologische term: een neuroticus, wordt wel eens gezegd, dat omgevingsprikkels door hem anders worden verwerkt dan door een rustig, stabiel persoon. Ten eerste is zijn reactie sterker en ten tweede blijven ze langer reageren op steeds terugkerende prikkels, al heeft bijvoorbeeld een geluidje geen belang (meer) voor hem, hij blijft er steeds op reageren. De emotionele persoon stelt zich zodoende bloot aan een ,,bombardement" van omgevingsprikkels. ,,Tegen deze achtergrond zie ik de gevonden slechte afdemping van de risicopersoon. Samengevat: misschien hapert er ook iets aan hun prikkel-verwerking. ''

Bekendheid Het uiteindelijk doel van het onder-

zoek is, om naast de medische risicofactoren tenslotte ook een aantal psychologische te kunnen leggen, waardoor dan de ,,voorspellende" kracht van die factoren samen zou kunnen toenemen. En dat kan dan weer van betekenis zijn voor het voorkómen van hartinfarcten. VU-Magazine stelt de vraag of de uitkomsten, die tot dusver zijn gevonden stevig genoeg zijn om bijvoorbeeld de, psychologisch gezien, meest ,,extreme" hoogrisico-personen uit de groep proefpersonen voor te lichten. Drs. van Doornen toont zich tegenover een dergelijke suggestie terughoudend. ,,Wanneer je mensen aanspreekt op eigenschappen, zoals die nu gevonden zijn, is de moeilijkheid, dat er in veel gevallen weinig aan is te doen. Een medicus kan een patiënt rustig adviseren eens een ei te laten staan, omdat veel eieren eten slecht is voor het cholesterolgehalte van het bloed. Maar de kenmerken die ik heb gemeten, hebben te maken met het gedrag van mensen, gedrag, dat vaak muurvast zit, alleen al omdat over-actief gedrag sociaal sterk positief wordt gewaardeerd en niet zelden wordt geëist. Het gaat niet om min of meer oppervlakkige eigenschappen; de mensen zijn dat gedrag. Ik heb wel gesprekken gehad met hartpatiënten, die ronduit zeiden, liever het risico op een nieuw infarct te lopen dan hun gedrag te veranderen. Waar ik wel wat in zie, is het meer bekend laten worden welk soort gedrag, welke combinatie van eigenschappen risico-verhogend werkt, zoals dat bij medische risico-factoren ook het geval is. Als de mensen dat gedrag bij zichzelf gaan herkennen is de eerste stap naar verandering alvast gezet."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen