VU Magazine 1977 - pagina 70

uu magazine 24 van de kerk weet dat men binnen dat — toch wel erg verbaal ingestelde— instituut vaak het gevoel heeft al heel wat gepresteerd te hebben als men overeenstemming heeft bereikt over een bepaalde uitspraak Nu is dat ook heel wat, gezien de grote verscheidenheid van meningen binnen de kerken. Maar het is toch een te groot geloof in de kracht van het woord als men meent het daarbij te kunnen laten. Toch hebben w e de indruk dat dit vaak gebeurt We noemen een paar voorbeelden. In 't reeds vaker genoemde hervormde rapport wordt terloops opgemerkt dat de situatie van de drie van Breda belangrijk genoeg is voor de kerk om te spreken en w e weten dat de Raad van Kerken in Nederland ook gesproken hééft. Maar op de (parlementaire) hoorzitting die destijds (namelijk in ^ 972) aan „de drie van Breda" gevjtjti was, w a ren wel een 40-tal organisaties aanwezig, waaronder — naast de joodse religieuze organisaties — een tweetal dat men kerkelijk of semi-kerkelijk zou kunnen noemen (namelijk Pax Christi en de werkgroep kerk en samenleving van het bisdom Breda), maar geen enkel kerkgenootschap als zodanig, dus ook niet de Nederlandse Hervormde Kerk

X-Y-beweging Een ander voorbeeld betreft de Gereformeerde Kerken: in 1970 besloot de generale synode ,,de kerken op te wekken de X- Y-actie bij haar leden aan te bevelen" (Dezelfde synode verwierp overigens het voorstel de politieke partijen op te wekken in hun programma's op te nemen dat 2 % van het nationaal inkomen aan ontwikkelingssamenwerking besteed zou moeten worden, alsmede het voorstel de kerken op te wekken de rietsuiker-actie aan te bevelen.) Wel nu, op grond van de gegevens betreffende het aantal deelnemers aan de X-Y-beweging kan men stellen dat slechts weinig leden aan deze aanbeveling gevolg hebben gegeven Nu moet men daarbij bedenken dat veel leden deze aanbeveling vermoedelijk nooit hebben gehoord of gelezen. Maar daarom is het des te meer van belang dat w e een gelijksoortige conclusie kunnen trekken ten aanzien van de synodeleden zélf. Als 't in 't spreken van 'n kerk niet alleen maar om theorie gaat, maar als men ook praktisch consequenties op het oog heeft, dan mag men toch wel verwachten dat de uitspraken ook voor degenen die ze doen gevolgen hebber Welnu, wij hebben — met volledige handhaving van de anonimiteit — van de 6 6 synodeleden (de naam van één synodelid ontbrak in de acta), waarvan de meerderheid er dus vóór was de X-Y-beweging bij de kerkleden aan te bevelen, nagegaan hoe hun eigen relatie t o t de X-Y-beweging was. Het resultaat w a s een beschamende bevestiging van ons vermoeden. Op 1 januari 1 9 7 0 (dus vóór het besluit) w a s géén van deze 66 synodeleden deelnemer aan de X-Y-beweging. In de loop van 1 9 7 0 zijn t w e e leden deelnemer geworden (één predikant en één ouderling) en ook ten tijde van ons onderzoekje (oktober 1 976) w a r e n de overige 6 4 synodeleden géén deelnemer van de X-Y-beweging. (Ter voorkoming van misverstanden willen we graag opmerken dat het ons hier niet om gaat dat alle synodeleden deelnemer van de X-Y-beweging zouden moeten zijn (ook hier geldt de ,,variatie-vrijheid"). Ook niet dat men zich als synodelid niet positief mag uitspreken over een zaak, waaraan men zelf niet actief deelneemt. Doet men echter een uitspraak, dan komt het wel op de formuleringen aan. Hier gaat het om een aanbeveling een zeer concrete daad te stellen en daarom mogen w e op grond van

de gegevens m dit geval van een discrepantie tusser theorie en praktijk spreken ,

Wereldraad Een laatste, wel erg schrijnend voorbeeld, reikte ons noc vrij recent de Wereldraad van Kerken aan met de meae deling dat het geld dat deze raad al had ontvangen voor zijn ontwikkelingsbank m oprichting nog uitstond op de Engelse Midland Bank, één van de banken die krachtens een ongeveer negen maanden eerder genomen beslui* van dezelfde Wereldraad geboycot diende te worder; De verklaring van de discrepantie tussen theorie en praK tijk IS een zaak apart. Men moet in ieder geval ook reke ning houden met de mogelijkheid dat de opvattingen, zo als die in bepaalde uitspraken van officiële organen to* uitdrukking komen, door een groot deel van de leden me' gedeeld worden en/of dat de verbinding tussen het gfc loof en de betrokken stellingname voor velen minder duidelijk IS dan de desbetreffende uitspraken doen vermoeden. Waar het ons nu om gaat is dat men in die gevallen, ondanks de soms zeer kritische uitspraken, toch moeilijk kan spreken van een werkelijk kritisch optreden van de kerk. De tweede factor waar w e op willen wijzen betref* de discrepantie binnen de belevingswereld van de men sen zelf tussen een rol van de kerk op officieel niveau en derol van de kerk binnen de eigen wereld van de leden, o' in onze terminologie: de discrepantie tussen de rol van de kerk in onze onpersoonlijke en in onze persoonlijke v/e reld. Dit is een voor ons onderwerp bijzonder belangrijkf; facto-^ De kerk functioneert voor de mensen om het zo te zegger op twee niveau's. In haar officiële optreden, in haar g e c ganiseerd spreken en handelen met betrekking tot de sfc menleving behoort zij grotendeels en voor het merendee der mensen tot de onpersoonlijke wereld van de mens d.w.z. tot de wereld waarop hij geen greep heeft en die niet concreet voor hem is. En dat geldt des te sterker er voor des te meer mensen naarmate de zaken waar ae kerk zich mee bezighoudt ingewikkelder worden. Des te meer hebben zij de neiging om die zaken aan de kerk op dit officiële niveau over te laten. Van die kerk vinden de meeste mensen dat zij publiekelijk moet optreden en da* zij zich — op een kritische wijze — bezig moet houoer met de belangrijke vraagstukken in de samenlevinc Maar als de mensen vinden dat de kerk openlijk kritisc!* stelling moet nemen met betrekking tot bepaalde samenlevingsproblemen, dan wil dat nog met zeggen dat zij zei* op die punten ook actief zijn en ook niet dat zij zelf me* betrekking tot die zaken aangesproken willen worden Om een vergelijking te trekken: als iemand vindt dat de regering serieus aan inkomensnivellering moet werken, betekent dat nog niet dat hij zelf m zijn omgeving a! meewerkt aan de nivellering en ook niet dat hij het prettig vindt als zijn inkomen naar beneden gaat. En toch steun" hij in alle oprechtheid een regering die daarnaar streeft Bij dit alles speelt ook de gedachte mee van: zij moeter^ het doen; wij hebben er immers geen macht toe Het IS al eerder geconstateerd dat veel mensen — kerkelijken en buitenkerkelijken — voor de kerk een belangrijke taak weggelegd zien met betrekking tot de samenleving (ook al betekent dit tegelijkertijd dat men niet of althans in veel geringere mate aanvaardt dat de kerk op treedt als gedragsregulerende instelling voor het persoonlijke leven). In veel onderzoekingen blijkt er dan ook een grote mate van instemming te zijn met uitspraker als:dekerk moetzich bezighouden met of uitspreken overacisme, atoombewapening e.d. In dit kader past ook he* gegeven dat blijkens politicologisch onderzoek relatie*

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen