VU Magazine 1979 - pagina 139

magazines

Marnix van St. Aldegonde leest het Wilhelmus voor aan de Prins van Oranje

Schiller zag in de opstand heel duidelijk een strijd tegen het despotisme van Philips. Een latere Duitser, Heinrich von Treitschke, graaft wat dieper en ziet in deze Opstand een overgangsperiode tussen de standenstrijd van de Middeleeuwen en de moderne revoluties die een aangeboren recht der volkeren propageren. De Amerikaan Motley wist het in zijn „Rise of the Dutch Republic" heel precies maar ook heel eenzijdig. Met grote nadruk stelt hij: ,,De groote oorzaak van den Opstand ligt in de Inquisitie. Het is schier kinderachtig nog verder te zoeken als zulk een oorzaak voor de hand ligt". Groen van Prinsterer stelt in zijn ,,Handboek" de afkeer van vreemde overheersing voorop evenals onze grote historicus Fruin. Ik spaar U verdere voorbeelden, maar

uit alle publikaties, tot en met Van Schelven in zijn boek over Willem van Oranje, komt een waaier van opvattingen naar voren die met elkaar ,,een vergruisd beeld" van deze opstand geven.

Kuttner Nog even iets over de Duitser Erich Kuttner, in de oorlog naar Nederland gevlucht, hier gearresteerd en in Mauthausen vermoord. Van hem is het merkwaardige boek ,,Het hongerjaar 1566". Wij waren vroeger wel eens geneigd het jaar 1566 te zien als een wonderjaar: bezield door een vurig geloof kwam het getergde volk tot de hagepreken en de beeldenstorm. Niet alzo Kuttner. Hij constateerde een misoogst in de Nederlanden, terwijl het verwachte koren uit de Oostzeelanden uitbleef. Hongersnood dus.

vooral voor de gewone man die geen zwarte prijzen kon betalen. Misoogst hier te lande, ingevoerd koren alleen tegen woekerprijzen verkrijgbaar, daarbij werkloosheid in de textielindustrie van Noord-Frankrijk en Wallonië als gevolg van een daar optredende crisissituatie; dat alles met elkaar leidde tot wanhoop bij de sociaal zwaksten zodat zij tot geweld overgingen. Zo'n agressieve daad was ook de beeldenstorm. Men ziet hoe in deze redenering het godsdienstige en het vnjheidselement nauwelijks een rol spelen, maar het historisch materialisme prevaleert., ,Der Mens ist was er iszf'. De voorlopige conclusie is dus, dat objectieve geschiedschrijving niet bestaat; de schrijver is bij het begin al subjectief bij de keuze van zijn onderwerp en nog meer bij de belichting er van.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen