VU Magazine 1981 - pagina 302

niërs in Turkije vermoord en in 1909 nog eens 30.000. Maar dat was nog niets vergeleken bij wat zou volgen tijdens de Eerste Wereldoorlog, in 1915. In een artikel in NRC-Handelsblad van 29 januari 1977 schrijft drs. W. J. van Dussen: „De Turken werden nu zelf ook nationalistisch en dat deze ideologie een levensgevaarlijk gif is in handen van extremistische krachten, hebben de Armeniërs als eersten mogen ondervinden. Het begrip ,,natie" of ,,volk", gehanteerd door dergelijke krachten laat immers geen ,,volksvreemde" elementen toe. Zo is in deze eeuw de georganiseerde genocide geboren. De genocide op de Armeniërs in Turkije is kwantitatief alleen overtroffen door die op de Joden enkele tientallen jaren later " Turkije was tijdens de Eerste Wereldoorlog bondgenoot van Duitsland. On-, der het voorwendsel dat de Armeniërs gevaarlijk waren voor de veiligheid van het land, werd deportatie bevolen van deze bevolkingsgroep. Massale slachtpartijen waren het gevolg. Tussen februari en november 1915 zijn tussen de 600.000 en een miljoen Armeniërs in Turkije vermoord en later nog enkele honderdduizenden. Op 1 september 1915 schrijft de Nederlandse gezant in Constantinopel Van der Does de Willebois een brief aan de ministervan Buitenlandse Zaken Loudon, die de ronde doet onder andere kabinetsleden: ,, Ingevolge de op het Patriarchaat ontvangen berichten bevindt zich in de Armenische vilayets in Azië geen enkele Armeniër meer, en schat men, dat tengevolge van moorderyen op grote schaal en vlucht waar dit mogelijk was, de Armenische bevolking van Turkije, die twee miljoen bedroeg tot één miljoen is samengesmolten, hoofdzakelijk vrouwen en jeugdige kinderen. De moorderyen zouden zijn en worden uitgevoerd door gendarmerie of wel door Kurdenbenden onder leiding evenwel van gendarmen. De mannen worden buiten de dorpen verzameld en daar omgebracht, de jonge vrouwen en huwbare meisjes verkrachten geroofd, de overige vrouwen en kinderen naar andere gewesten, dikwerf in de woestijn, getransporteerd, waar velen verhongeren. Twee bisschoppen werden omgebracht; de een opgehangen, op welke wijze de andere om het leven is gebracht was niet bekend.'' In Nederland wordt een comité opgericht „tot hulpbetoon aan de noodlijdende Armeniërs", waarvan deel uitmaken oud-minister Van Gijn en de kamerleden De Savornin Lohman, Patijn en Ruys de Beerenbrouck. In 1918 276

Het hoofdkwartier van de actie is ingericht in een l(amer van het Studentenpastoraat

geeft dat een boekje uit,,Marteling der Armeniërs in Turkije", waarin gezegd wordt: „Zonder schroom kan worden gezegd, dat hetgeen hier aan een geheel volk is overkomen, in verscheidene voorafgaande eeuwen zijn weerga niet vindt. Het is nauwelijks te geloven, dat in de twintigste eeuw de uitroeiing van nagenoeg een geheel volk onder zo ontzettende omstandigheden op onze aardbodem mogelijk was."

Zo brengen de christenen uit Turlcije hun tijd door. Foto: B. den Hollander

Auschwitz moest nog komen. De massamoord op Joden in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland verdrong als in omvang nog schokkender gebeuren de herinnering bij velen aan wat eerder de Armeniërs in Turkije was overkomen. En niet alleen de Armeniërs. Ook vele duizenden Syrisch-orthodoxen werden in de jaren 1914 in Turkije omgebracht. Vluchtelingengemeenschappen van Armeniërs bestaan thans in de VS, Canada, Frankrijk, Iran, Libanon en Syrië. Toegegeven heeft Turkije de volkerenmoord van 1915 nooit. Veel aanslagen op Turkse diplomaten in het buitenland worden toegeschreven aan ,,het geheime Armeense leger". Turkse kranten schrijven vrijwel dagelijks over de ,,Armeense terreur" en dat maakt de situatie voor de pim. 40.000 nog in Turkije wonende Armeniërs er niet beter op. Een schok van schrik ging woensdagavond 13 mei door de bevolking van de VU-kerkzaal toen het NOS-Journaal meldde dat „een Armeniër" een aanslag had gepleegd op de Paus. Een Armeniër? In Kerkzaalbulletin kon het meteen worden gecorrigeerd. ,,Men

had aan de naam van de man (Mehmet) al kunnen zien dat het niet om een Christen kon gaan." Enkele dagen later, 18 mei, kon al de vertaling worden afgedrukt van een commentaar uit Tercumen, een van de grote Turkse dagbladen, waarin getracht werd de Armeniërs de schuld van deze aanslag in de schoenen te schuiven. ,,Er bestaat geen twijfel dat Agca behoort tot de internationale vijanden van Turkije: de Armeniërs en de Communisten. Immers hij bekende: ,,lkben een Turkse Armeniër. Ik ben een internationale terrorist" Dat dit zo was, blijkt uit het hoge doelwit dat hij koos.'' Kerkzaalbulletin tekende hierbij aan: „De commentator van de Tercumen probeert de gebeurtenissen zo te draaien dat de aanslag door de Armeniërs is georganiseerd om de Turken te belasteren, in feite is het omgekeerde het geval: een moslim-Turk heeft zich uitgegeven voor Armeniër nadat hij was gegrepen. Dit was een overduidelijke, doorzichtige poging om smaad op de Armeniërs te werpen. Triest genoeg trapte de wereldpers in de eerste uren blindelings in de val: overal werd gesproken van een Turkse Armeniër. Zelfs de naam van de dader (Mehmed Ali) gaf blijkbaar geen aanleiding tot nadenken (welke christen noemt zijn zoon Mohammed?)." Inderdaad kwam al vrij snel uit dat dat de dader een Turkse fascist was, die nauwe banden onderhield met de terreurorganisatie van Turkse nationalisten, de Grijze Wolven, die in Duitsland maar ook in Nederland opereert. Hervormd Nederland van 13 juni bevat een waarschuwend artikel over deze organisatie. De autoriteiten in Europa behoren een grondig onderzoek in te stellen. Het gevaar dat uitgaat van deze organisatie wordt onderschat, is de strekking van dit regelrecht aan minister De Ruiter geadresseerde artikel. Volkerenmoord in 1915, Nederlands uitwijzingsbeleid in 1981, de aanslag op de Paus, Kerkzaalvluchtelingen, Grijze Wolven, een verwarrende hoeveelheid historische en actuele feiten vu-Magazine 10 (1981) 7 Ouli:

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen