VU Magazine 1981 - pagina 250

Corrie Zunneberg: „Toch zie je in Nederland dat het IKV met sukses de publieke opinie mobiliseert tegen de moderniseringsbesluiten van de NAVO." Ben Oostenbrink vindt dat die vergelijking niet helemaal opgaat. Zijns inziens gaat het in de IKV-aktie niet om de verandering van het vijandbeeld van de Sovjet-Unie, maar om het de mensen bewust maken van een ander vijandbeeld, dat van de kernbewapening en mensen voor de keus te stellen: welk vijandbeeld vind je het bedreigendst? „Het IKV voert geen diskussies over de vraag of de Sovjet-Unie nu wel of niet bedreigend is. En die diskussie vermijdt ze omdat het daar haars inziens niet om gaat. Het gaat om het voorkomen van een kernoorlog."

Vijandbeeld en Europa Na afloop van de kollegereeks praatte VU-magazine na met enkele organisatoren, drs. Ben Oostenbrink van de vakgroep polemologie, Corrie Zunneberg, studente theologie en Hans Schagen, studentgeschiedenis. Het is Ben Oostenbrink opgevallen dat eigenlijk geen van de sprekers aangaf hoe vijandbeelden ontstaan. ,,Er zit hier een gat in het wetenschappelijk onderzoek dat eigenlijk nog door niemand is aangepakt. Alleen in West-Duitsland is vanaf het begin van de jaren zeventig, door de Hessische Stiftung für Friedens- und Konfliktforschung enig onderzoek gedaan naar vijandbeelden in geschiedenisboekjes, in kranten en in de volksvertegenwoordiging." We blijven zitten met de diskussievraag hoe vijandbeelden groeien. Is er eerst een vijandbeeld in de publieke opinie en wordt daar een beleid op afgestemd, óf is het vijandbeeld het gevolg van bepaalde belangen, bij voorbeeld die van de wapenindustrie? Corrie Zunneberg vindt dat je die zaken niet uiteen kunt halen. ,,lk denk dat Rusland voor de Westeuropeanen door de hele geschiedenis heen al een vreemde eend in de Europese bijt is geweest. En ook de Russen hebben de Westeuropeanen nooit helemaal begrepen." Ze denkt dan ook

Drs. Ben Oostenbrink: „Je hoort niemand meer over de 'Ctiinese dreiging' of 'het gele gevaar'"

228

„Als er echt een oorlog „De gedachte die presizou uitbreken, dan zou, dent Kennedy het meest het niet meer in onze verontrustte... was het macht liggen er een eind spookbeeld van de kinaan te maken, want zo is deren van ons land en de de logica van oorlog. Ik hele wereld — de jonge heb aan twee oorlogen mensen die er geen rol, deelgenomen, en weet geen zeggenschap in dat hij pas ophoudt als hadden, die zelfs niets hij door de steden en . van het conflict wisten. dorpen is heengerold, maar wier levens zouoveral dood en verwoesden worden uitgeblust ting aanrichtend." zoals die van alle anderen. N. Chroetsjow R. F. Kennedy, over zijn broer de president.

1

1 1

1 1

eerder aan een wisselwerking. De buitenlandse werknemers vormen daar een illustratie van. ,,Enerzijds nemen de scheldpartijen in ons land op etnische minderheden toe omdat het ekonomisch slecht gaat. Anderzijds hebben de etnische minderheden een vreemde kuituur die door veel Nederlanders niet begrepen wordt." ,,Alles dat anders is dan jijzelf, kan aanleiding geven tot het ontstaan van vooroordelen tegen buitenlanders, dus wellicht ook tot het ontstaan van vijandbeelden" oppert Ben Oostenbrink. ,,Bij de Sovjet-Unie komt daar nog eens bij dat ze een ekspansief gerichte ideologie uitdraagt, een ideologie die aansluit op de ideologie van bepaalde groepen in Nederland zelf en daarmee ekstra bedreigend wordt." Wecke konstateerde in zijn lezing dat een aantal onderzoekers tot de konklusie is gekomen dat beeld en werkelijkheid niet op elkaar aansluiten. Het vijandbeeld is in die visie meer of minder vertekend, hoeft dus niet een wérkelijke bedreiging door de Sovjet-Unie te weerspiegelen. Voelen de twee studenten zich bedreigd door de Sovjet-Unie? Hans Schagen: ,,Nou, ikvoeldatnietzo." Corrie Zunneberg: ,,Daar ben ik het mee eens." Het is moeilijk aan te geven wat de werking van de kollegereeks is geweest of nog zal zijn, vindt de Initiatiefgroep Vredesonderwijs. ,,Dat zal wellicht pas op de lange termijn blijken", oppert Corrie Zunneberg. Misschien mogen we voorzichtig deze konklusie trekken. Het feit dat er überhaupt een lezingenreeks over eigen vijandbeelden kwam, kan duiden op een toenemende bewustwording van die beelden en tot een relativering daarvan bij een groeiend aantal mensen. Het feit dat zoveel genuanceerde geluiden over de bedoelingen van de Sovjet-Unie werden vernomen zou erop kunnen wijzen dat Europeanen, met name in de kleine landen, steeds sterker geneigd zijn de tegenstelling NAVO-Warschaupact te interpreteren als een konflikt tussen de Verenigde Staten en Rusland, een konflikt waarin het wellicht Europa's belang is om een onafhankelijke, bemiddelende rol te vertolken in plaats van partij te kiezen. Al was het alleen maar om een kernoorlog op eigen grond te voorkomen. (FS) • vu-Magazine 10 (1981 )6 (juni)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen