VU Magazine 1985 - pagina 36

na. En dat red je niet met een Spa-rood in je hand. Daar ben ik al die keren over gestruikeld. Van de drank afkomen lukt niet door alleen maar van die fles af te blijven. Je zult je leefpatroon, dat helemaal geconcentreerd was rond dat drinken, anders moeten opbouwen. Je moet een nieuw leven beginnen. Doe je dat niet, dan struikel je. Onherroepelijk."

de drank, zo tolerante cultuurpatroon, aan die drank tenonder dreigt te gaan wordt, uitgestoten als een paria, aan z'n lot overgelaten. Dan is plotseling 'wilszwakte' van de persoon in kwestie de oorzaak. Het zal duidelijk zijn dat patiënten, die bij voorbeeld drie maal in één winter griep krijgen, of kankerpatiënten die na een ingreep toch uitzaaiingen gaan vertonen, dergelijke weerstanden bij behandelende artsen zelden ontmoeten. Intussen leidt een dergelijke, ongerechtvaardigd afwijzende houding van artsen, jegens probleemdrinkers en alcoholisten, op tweeërlei wijze tot een verslechtering van de situatie. De diagnose 'alcoholisme' zal in het merendeel der gevallen pas in de allerlaatste fase gesteld worden — en zelfs dan zal de behandeling niet zelden slechts bestaan uit het bestrijden van de onthoudingsverschijnselen en behandeling van de medische complicaties — en bij de patiënt zal de neiging ontstaan om behandeling te ontlopen. Ten slotte wijst Spieksma erop dat veel artsen menen dat alle alcoholisten 'psychiatrische gevallen' zijn, hetgeen slechts bij tien procent van de verslaafden het geval is. Een realistischer beeld van wat alcoholverslaving feitelijk is, wat daarvan de oorzaken zijn en waaraan men het ziektebeeld herkent, blijkt hoe dan ook, pure noodzaak; óókvoordegezondheidszorg.

Ontslagbrief "Inmiddels had Ik m 'n baan bij de krant eraan gegeven en kreeg ik een baantje in de horeca. Dat is natuurlijk de droom van iedere alcoholist: een vis in het water Daar heb ik binnen korte tijd mijn verslaving vervolmaakt. Ik begon constant te drinken. De basis daarvoor had ik in m'n vorige baan al gelegd. Want, zoals bekend, wordt ook in de krantenwereld flink geconsumeerd. Dat ik daar weg ging had niet direct met mijn drankprobleem te maken. Ik heb lange tijd in de ziektewet gelopen. De bedrijfsarts had niet in de gaten wat er werkelijk aan schortte. Hij geloofde mijn verhaal dat ik overwerkt was, ondanks het feit dat ik al met een flinke kegel de spreekkamer binnenstapte. Dat vond hij blijkbaar normaal voor iemand die bij een krant werkt, waar men vaak al om elf uur 's morgens de kroeg instapt. Die man bleek niet in staat om door mijn smoes heen te prikken. Ik moest maar eens een maandje thuis blijven, vond hij. In die maand ben ik in dat café begonnen. Ik verdiende daar pakken geld en kon vrij drinken. Op de krant hebben ze me niet meer teruggezien. Pas na drie maanden kreeg ik een ontslagbrief die ik, achteraf bezien, nog had kunnen aanvechten ook.

22

Stiekem

Daarnaging 't snel bergafwaarts. Alleskwam tegelijk. Dat café ging dicht en mijn eerste vriendin pakte haar boeltje. Plotseling zat ik zonder geld. Van de Sociale Dienst had ik wel eens gehoord, maar ik wist echt niet hoe dat werkte. Ik gunde me bovendien de tijd niet om daar uren in een wachtkamer te zitten; daar was mijn dorst te groot voor. Ik had dringend hulp nodig, maar dacht er niet aan om bij voorbeeld bijeen consultatiebureau aan te kloppen. Toen heb ik een GGD-arts gebeld die ik nog uit mijn jeugd kende. Die doorzag de situatie ogenblikkelijk en heeft mij naar het Jellinek Centrum verwezen. Daar hebben ze mij eerst een tijd 'ambulant' behandeld. Dat heeft erin geresulteerd dat ik drie maanden van de drank ben afgebleven. Maar op een gegeven moment ga je onherroepelijk wéér voor de bijl. Simpel en alleen om het feit dat je nog niet geaccepteerd hebt dat je niet meer kan en mag drinken. Zonder die acceptatie lukt 't gewoon niet. Endatis de reden waarom zoveel alcoholisten, 't zij kort dan wel lang na een opname weer de mist ingaan. Dat is ook de reden waarom ik twee jaar na de eerste opname weer met drinken begonnen ben. Dat, én het feit dat ik mijn levensstijl niet had aangepast. Ik verkeerde nog steeds in hetzelfde milieu, tussen dezelfde vrienden, hield er dezelfde dagindeling op vu-M agazine14(1985)1 januari 1985

'Probleemdrinker' is een woord met een dubbele betekenis. Officieel fungeert het als aanduiding van de alcoholconsument die met zijn drinkgedrag, gemeten naar drinkfrequentie en hoeveelheid, een sterk verhoogd risico loopt om in de problemen te geraken. Men kan 't echter ook zien als aanduiding voor het mof/ef van dat buitensporig drinkgedrag. "Niet de vraag hoeveel je drinkt, maar waarom je drinkt is van belang wanneer je praat over een verhoogd risico", stelt Dirk P., een 37-jarige ex-drinker die, met een meer dan turbulente drinkgeschiedenis en zo'n dertig opnamen in alle klinieken en opvangcentra van Nederland achter de rug, weet waar hij over praat, "Wie alcohol als medicijn gebruikt, bij voorbeeld om problemen — op het werk of thuis — weg te drinken, gaat in de fout. Alcohol werkt als een depressivum. En dat houdt in dat de alcohol die men drinkt omdat men 2ich gedeprimeerd voelt, na de roes een nog veel sterkere depressie tot gevolg heeft. Die wordt dan ook weer weggedronken. Ende vicieuzecirkel iscompleet... Om die reden heeft een groep alcoholisten bij de Reclameraad indertijd protest aangetekend tegen die jeneverreclame: 'Met Hoppe word je weer mens', met die man die uit z'n werk komt en eerst een paar borrels achter de kiezen moet hebben voor hij weer aanspreekbaar is. Een neerbuigend briefje was het enige resultaat. Men kon zich voorstellen dat wij, alcoholisten, het er moeilijk mee hadden, maar 't was immers geestig bedoeld. We werden dus niet serieus genomen. Niet dat ik nou geloof dat men door 't zien van zo'n stomme reclame ineens meer gaat drinken, maar die spot versterkt wél het levensgevaarlijke idee van alcohol als medicijn tegen de problemen van alledag. Hetzelfde bezwaar geldt voor die tv-reclame waarin een man in overspannen toestand van z'n werk naar huis belt om te informeren of de Bo/(ma koud staat. En het absolute toppunt was wel die spot van een man die in het geniep in de garage 'een vlekje staat weg te werken'; een pure aansporing tot stiekem drinken. Gelukkig is die spot inmiddels van het scherm verdwenen." De eerdergenoemde Nijmeegse onderzoeker Schippers onderschrijft het risico van het gebruik van alcohol als probleemoplosser, in zijn omvangrijke studie 'Alcoholgebruik en alcoholgerelateerde problematiek'. Een gedachte die overigens past in het veel bredere kader van de nog nimmer ondergraven stelling dat alcohol primair gebruikt wordt vanwege de effecten — drank ontremt, maakt de tongen los en fungeert zo als sociaal bindmiddel en geeft bovendien een aangenaam gevoel van onaantastbaarheid — dan om 'het lekkere' van de drank. Vanuit dit gezichtspunt ligt het voor de hand de maatschappelijke 'context' te bezien van het zo sterk toegenomen drankgebruik. De huidige consumptie evenaart namelijk de piek die de hoeveelheid verzwolgen alcoholhoudende drank rond 1880 vertoon14(1985)1januari1985

de; een periode, berucht om zijn erbarmelijke sociale omstandigheden. Reden waarom een vergelijking met de sociaal-economische situatie van nu — die, hoewel welvarender, toch steeds grotere delen van de bevolking tot uitzichtloosheid veroordeelt — in relatie tot de drankconsumptie, voorde hand ligt. Het verband tussen het ervaren van sociale en andere problemen en alcoholgebruik wordt niet voor niets in Schippers' onderzoek bevestigd. Naarmate men positiever denkt over de effecten die alcohol teweegbrengt geldt: hoe meer en hoe ernstiger de problemen, des te groter de alcoholconsumptie. Ook deze onderzoeker komt uiteindelijk uit bij een vicieuze cirkel: terwijl het ervaren van problemen aanleiding kan zijn tot buitensporige drinkgewoonten kunnen deze, op hun beurt, bestaande problemen verergeren en nieuwe oproepen. En de troost is dan schraal dat die laatste problemen, van lichamelijke, sociale en materiële aard, pas na enkele jaren van overvloedig gebruik onoverkomelijk worden. Dan is het echt te laat.

Draniczucht "Na die eerste opname heb ik twee jaar min of meer droog gestaan. Min of meer: na een jaar begon ik stiekem af en toe weer door te zakken. Dat moest wel stiekem gebeuren, omdat mijn tweede vriendin dat niet accepteerde. Zij heeft me, symbolisch gezegd, 'uit de kliniek gehaald' na die eerste opname. Zij wist vrij veel van alcohol en bij haar hoefde ik niet met smoesjes aan te komen. Zou ik weer gaan drinken, dan zou dat voor haar 't einde betekenen. Die druk heeft me een jaar lang droog gehouden. En dat was op zichzelf al een fout uitgangspunt: als jij droog blijft om iemand anders tevreden te stellen, dan is jouw poging gedoemd te mislukken. Dat kan een tijd duren, maar het gebeurt! En zo verging 't mij ook. Twee jaar na de opname — ik was toen achtentwintig — liep 't weer spaak. Om allerlei redenen had ook mijn tweede vriendin haar koffers gepakt en nog diezelfde avond stond de fles weer op tafel. Ik ben naar vrienden toegegaan en er gezellig bij gaan zitten. Ik deed weer mee. Praktijk hervat..." Het zal duidelijk zijn dat niemand alcoholist wordt die niet eerst een periode van 'chronisch excessief drinken' heeft doorgemaakt. Toch is dat maar één van de vele, vaak verborgen, factoren die de geschiedenis van een alcoholverslaafde bepalen. Het blijkt bovendien uiterst moeilijk vast te stellen waar het probleemdrinken overgaat in alcoholisme. In het algemeen worden vier criteria gehanteerd om een alcoholverslaving — beter gezegd: een algehele geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid van alcohol — vast te stellen. Er dient in de eerste plaats sprake te zijn van toleran^ttey^fandering; simpel gezegd: het lichaam kan geleidelijk aan meer alcohol hebben en men heeft steeds meer nodig om eenzelfde effect te bereiken. Een tweede criterium vormen de onthoudingsverschijnselen — onrust, beven en tril-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen