VU Magazine 1985 - pagina 364

A

an de organisatorische verzuiling van een godsdienstige groepering worden in het algemeen drie functies toegekend. Het proces dient in de eerste plaats om de eigen groep te isoleren van de rest, de grenzen duidelijk te maken. Daarnaast dient verzuiling om de groep in maatschappelijk opzicht een beter aanzien te geven, een gelijkwaardige posipleit in uw beleidsaanbeveling voor een verdere uit- tie in de samenleving. Dat is de 'emancipatiefunctie'; juist bouw van de bevindelijk gereformeerde 'minizuil'. Bent minderheidsgroepen worden uiteindelijk toch graag voor u gezien de ervaringen met de gereformeerde, de katholieke vol aangezien en de vaak bespotte bevindelijken maken en in zekere zin ook de socialistische zuil — niet bang dat hierop geen uitzondering. Ten slotte wil men met behulp daarmee de kiem van het kwaad wordt gelegd: menselijke van de eigen zuilorganisaties ook ideeën, principes, normen hoogmoed, maatschappelijk activisme, uitholling van en waarden, uitdragen; met name naar buiten toe gaat men binnenuit, institutionalisering en uiteindelijk wereldgelijk-daarbij wervend aan de slag. En dat heet dan de 'Presentavormigheid en geloofsafval? Is dat niet de les uit het verledentiefunctie' vax\ de verzuiling. die de bevindelijken met afschuw zal vervullen? "Daar hebt u globaal wel gelijk in. Maar in bevindelijke krin- Emancipatie heeft men in bevindelijke kring eigenlijk nooit gen is toch een aantal remmen ingebouwd. Ik heb die in nagestreefd. Niet bewust en doelgericht althans. Met name mijn boek ook getracht te onderlijnen. Zoals het risico dat de lijdelijkheid en het 'vreemdelingschap' vormden daartoe het bij elkaar houden van de groep, in menselijke zin ge- een te grote barrière. Daarnaast achtte men het risico groot sproken, niet ten koste mag gaan van die 'andere' opdracht: dat een toenemend intellectueel niveau tot steeds meer gehet bewaren van het voorvaderlijk erfgoed. Je moet uitkij- loofsafval zou leiden. Janse: "Er heerst in onze kringen een ken dat je niet heel krampachtig mensen in de kring pro- wat ambivalente houding jegens emancipatie. Het is best beert te houden die daarin eigenlijk niet meer thuis horen. aardig en ook wel nuttig om je kinderen te laten studeren Je hebt met name in rooms-katholieke kring gezien hoe het als ze daartoe het talent bezitten. Maar als ze daardoor van dan afloopt. Daar geven de dissidenten nu de toon aan. Bin- de waarheid vervreemden, dan kunnen ze beter boerennen de rooms-katholieke zuilorganisaties werden leidingge- knecht worden." vende functies bekleed door mensen, die, toen de zaak daar De betrekkelijke emancipatie in bevindelijke kring, die Janin een crisis kwam te verkeren, zélf de grootste twijfels ble- se desondanks constateert, is er dan ook voornamelijk één ken te hebben in plaats van tegen de stroom in te roeien..., tegen wil en dank geweest, min of meer gevolg van algemeen maatschappelijke tendenzen. "Het is niet iets waartja, dat is dan voor mij de omgekeerde wereld! We moeten dat denk ik bij de opbouw van een bevindelijke voor wij gevochten hebben. Men heeft gewoon gebruik ge maakt van de kansen die de zuil goed in het oog houden. Zo'n maatschappelijke ontwikkelinzuil biedt carrièremogelijkheden, gen boden." Diezelfde godsdiendaar kun je wat wórden. Dat kan stige kenmerken ondergroeven ertoe leiden dat andere belangen ook de noodzaak om de eigen gedan het uitdragen van de oude loofsvisie naar buiten toe uit te waarheid een rol gaan spelen en ook wel nuttig, om je kinderen dragen: de visie dat God alleen de hoofdtaak komen te doorkruimens tot bekering kan brensen. Dan moet je ingrijpen. Van te laten studeren. Maar als ze de gen maakt evangeliseren immers daar mijn stelling dat de sociale een welhaast nutteloze, ja persistentie, zeg maar het bijeendaardoor van de waarheid tot zelfs wat hoogmoedige bezighouden van de groep, nooit ten vervreemden, dan kunnen ze heid. Janse benadrukt dan ook koste zal mogen gaan van de culdat de presentatiefunctie vanuit turele persistentie, het vasthoubeter boerenknecht worden.' de bevindelijke minizuil vrijwel den aan het erfgoed der vaderen. uitsluitend toevalt aan de SGP, de Daarom is de selectie van meneigen politieke partij, die vanoudsher 'getuigend', de klachsen die de zuilorganisaties moeten gaan leiden zo belangten, wensen en verlangens in 's lands politieke vergaderzarijk. Want je ziet elders maar al te vaak dat degenen die in len op tafel legt. de loop der jaren duidelijk afwijkende opvattingen hebben gekregen, desondanks binnen de groepering blijven en Blijft over: de isolatiefunctie. De noodzaak tot verzuiling — daarin niet zelden macht uitoefenen. Dan ben je op de ver- en Janse ontkent het niet — wordt dus voornamelijk gevoed vanuit de behoefte om de eigen kring steeds verder af te keerde weg. In datzelfde verband wees ik trouwens ook op het gevaar grendelen van de inmiddels al te goddeloos geachte samenvan een al te ver doorgevoerde institutionalisering, een bu- leving. Daarin voorzien dan onder meer de eigen scholen, reaucratisering, een aan vaste regels binden zeg maar, van het eigen dagblad en het eigen alternatief voor een vakhet kerkelijk leven. Als we alles keurig netjes georganiseerd bond. denken te hebben lopen we het risico om in de praktijk te menen dat we het haast wel zonder God kunnen. Terwijl it er in die groeiende neiging tot maatschappelijke afzontoch altijd het besef moet blijven van afhankelijkheid van de dering niet iets egoïstisch? Wil men het 'enig ware geloof' bediening van Gods Geest. niet teveel voor zichzelf houden in de veronderstelling dat de Dat zijn noties die men ih de gereformeerde kerken na ver- 'heidenen' toch wel niet zullen willen luisteren als het hun loop van tijd uit het oog is gaan verliezen. De oude Abra- wordt 'aangezegd'? De profeet Jona moest een soortgelijke ham (bedoeld is Kuyper — gjp) had nog wel oog voor het weigering, namelijk om de inwoners van Ninevé Gods nadebevindelijke, het onderwerpelijke, al sprong-ie dan eens op rend oordeel te voorzeggen, bekopen met een weinig fris verde ene, dan eens op de andere kant van de boot. Bij zijn blijf in de ingewanden van een grote vis! volgelingen is dat later verdwenen; daar is het voorwerpelij- "Dat is nu eenmaal een verschil in benadering tussen onze ke de boventoon gaan voeren. En daar zal het maatschappe- groepering en bij voorbeeld de 'evangelischen' met hun EO. lijk activisme en de verzuiling en ook het relatieve succes Zij proberen veel sterker hun visie uit te dragen. Misschien daarvan in maatschappelijk opzicht, een rol in hebben ge- is dat wel een gebrek van de bevindelijken. Best mogelijk. speeld. Men werd daardoor extra vatbaar voor triomfalis- Maar kijk eens hier. Die kwestie speelt bij voorbeeld heel me, veruiterlijking, verslapping ook, waardoor de latere ge- sterk bij het toelatingsbeleid op onze reformatorische schoneratie kon zeggen: ach, voor ons hoeft 't niet meer zo." len. Daar is een zeker aanbod van leerlingen die nu niet direct tot onze kringen gerekend kunnen worden. Vaak is dat uit burgerlijke overwegingen, hoor. Zo van: dat is ten minteiten en ónze inzet afhangt of de gereformeerde belijdenis in Nederland z'n plaats zal behouden. Wij mógen en móeten doen waartoe we geroepen zijn. En de uitkomst zullen we aan God moeten overlaten."

U

Z

298

VU-magazine, 14e jaargang nr. 8, september 1985

m

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen