VU Magazine 1985 - pagina 302

en de groeten van Sandino... gg"

Superioriteit Het bezoek van president ReaganaandeWestduitse begraafplaats S/Yóurg, waar ookenkeletientallen nazisoldaten begraven liggen, moetvoor vele Nederlanders een uiterst pijnlijke gebeurtenis geweest zijn, die nog verergerd werd door het feit dat deze visite plaatsvond uitgerekend op de vijfde mei, de nationale bevrijdingsdag. Vanmorgen kreeg ik enkele knipsels uit Nederlandse kranten onder ogen, waaruit duidelijk een unanieme afkeuring van dit bezoek spreekt. Wat mij opvalt in de door mij ontvangen knipsels — ik besefdat het hier slechts om een selektie gaat — is, dat men dit bezoek vrijwel algemeen interpreteert als een grove en onbegrijpelijke i/erg/ss/ngvan de adviseurs van de toch zo publiciteitsgevoelige president en voorts als een gevolg van toegeven aan de onredelijke pressie van de Westduitse bondskanselier HelmutKohl. De visite aan Bitburg krijgt zo het karakter van een tragischefout, een eenmalige misstap in een overigens te respekteren beleid. Alleen/\nnemar/eGrewelln ,,DeGroene" (1 mei 1985) juicht het bezoek aan Reagan toe, want,,c/an weten we tenminste waar hij staat". Ook de kranten in Nicaragua hebben uitgebreid aandacht geschonken aan Reagans wedervaren in West-Duitsland. Met uitzondering van de oppositiekrant,,La Prensa", heerste er hier geen verbazing overdegang naarBitburg; men zocht niet naar ver-

252

klaringen als foute adviezen of oneigenlijkedruk; hier werd het bezoek gezien als symptomatisch voor het hele beleid van de regering Reagan. Waarmee wederom duidelijk wordt hoezeer ideologie — van beide kanten! — interpretaties van de werkelijkheid beïnvloedt; algemeen is de afkeuring van hetbezoek, maar Nederlandse kranten zien het als een ongelukkige fout, terwijl Nicaraguaanse kranten het interpreteren als een logische stap in een continu beleid. Dit verschil in interpretatie en meerin hetalgemeen in ideologie hangt ongetwijfeld samen methetverschilln eri'aringen met het Noordamerikaanse regeringsbeleid in verleden en heden. Terwijl vele Nederlanders de Verenigde Staten ervaren hebben als ,,onze bevrijders" en nu kennen als een betrouwbare bondgenoot en handelspartner, zijn zij voor vele Nicaraguanen al sinds 1855 een voortdurende bedreiging van de nationale soevereiniteit en een uiterst onbetrouwbare handelsrelatie. De afschuwvan de Noordamerikaanse politiek — nietvan het volk — is kennelijk zo groot dat niemand zich lijkt te storen aan cartoons in de kranten waarin Ronald Reagan wordt voorgesteld als Adolf Hitler, en evenmin aan artikelen waarin gewezen wordt op een zekere analogie tussen het huidige beleid van Reagan en hettoenmalige beleid van Hitler. Als Europese-vanna-de-oorlog gaat een identi-

fikatiemijduideijktever. Ik d e n k o o k d a t v e l e Nicaraguanen nietpreciesweten welk een gruweldaden Hitleren de zijnen op hun geweten hebben; mijn studenten, die allemaal een diploma van een middelbare school hebben, wisten in iedergeval niets van de massamoord op de Joden. Dat neemt niet weg dat de eerlijkheid gebiedtte erkennen — hoe schokkend dat ook mag zijn voor mensen die de Amerikanen nog altijd als bevrijders zien; hierbesef ik pas hoe diep het Europese vertrouwen in de Verenigde Staten is — dat er een zekere overeen komst bestaat tussen de politieke stromingen waarvan enerzijds Reagan en anderzijdsHitlereen exponent is. Beider uitgangspunt is immers identiek: terugkeer naar de machten suprematie van weleer. Hitler vertegenwoordigde een politieke beweging die beoogde het Duitse Rijk te herstellen nadeverzwakking ten gevolge van het als onrechtvaardig en beschamend ervaren vredesgedrag van 1919. Reagan isexponent van een politieke stroming die wil afrekenen m e t h e t a l s t r a u m a tisch ervaren recente Amerikaanse verleden van al dan niet reële nederlagen, zoals de oorlog in Vietnam, de gijzelingsaffaire in Teheran en de nieuwe akkoorden over het Panamakanaal. Hij wil terug naar een sterk Amerika. Dit streven naar herstel van oudemachtspositieswordtin beide gevallen gevoed door een denken waarin nationale stvper/onfe/f vooropstaat. In Hitlers nationaal-socialisme is de superioriteit van het Arische ras, dat zijn hoogste openbaring vindt in de Germaanse volken, reden om andere rassen en volken, die als minderwaardig beschouwd worden, zo nodig met geweld tot ondergeschiktheid te brengen, terwijl als uiterste konsekwentiejoden, homofielen, zigeuners en anderen die te veel zouden afwijken van het ideaal van het,,Herrenvolk" vernietigd worden. OnderNoordamerikanen is de gedachte gebruikelijk dat zij behoren tot helgrootste, machtigste en rijkste land ter wereld. Zij vinden het dan ook de gewoonste zaak van de wereld dat hun land het recht

heeft om andere volken te leiden. Dat geldt vooral voor de als achterlijk beschouwde buurlanden in het zuiden. Al sinds de Monroe-leer uit 1823 betekent,,Amerika v o o r d e Amerikanen" in feite LatijnsAmerika voor de Verenigde Staten. Vaak wordtdit leidinggeven aan andere volken geïnterpreteerd als een door God opgelegde roeping. Iklasooit eens een verslag van een Noordamerikaanse hoogleraartheologiedieeen half jaar studieverlof in Costa Rica had doorgebrachten oprecht verbijsterd was, toen hij merkt e d a t d e C o s t a r i c a n e n niets moesten hebben van de vermeende Amerikaanse roeping. De man probeerde in zijn verslag wanhopig de vraag op te lossen hoe een d o o r G o d g e g e v e n roeping toch alszo vernederend en onderdrukkend ervaren kon worden. Hoewel wellicht minder gefixeerd op de categorie ,,ras" dan het nationaal-socialisme, gaat dit Noordamerikaanse denken ookduidelijk uitvan de eigen superioriteit, die bovendien nog religieusgelegitimeerd wordt. De konsekwenties ervan valIen1n Nicaragua te zien. Nu dit absoluut armzalige landje metzo'n drie miljoen inwoners hetgewaagd heeft een eigen koers te gaan varen en zo de superioriteit van de Verenigde Staten tart, is de wraak buiten proporties. Miljoenen steun v o o r d e g e w a pende contrarevolutionairen, internationale leugencampagnes om valse informatie — denk aan de Mig-affaire! — te verspreiden, blokkeren van graanleveranties en beïnvloeding van internationale financiële organisatiesom geen leningen meerte verschaffen, het leggen van mijnen in de havens en het in brand schieten van olietanks in een dicht bevolktgebied. De vooralsnog laatste maatregel is het afkondigen van een volledige ekonomische boycot. Naar zijn zeggen beoogt Reagan hiermee de ,,marxistisch-leninistische machthebbers" te treffen, maarhetvolkzal hetslachtofferzijn. Dat de aankondiging ervan geschiedde op Westduitse bodem getuigt van een zeker cynisme. Ineke Bakker

VU-magazine, 14e jaargang nr. 7, juli/augustus 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen