VU Magazine 1985 - pagina 448

drag? Met het Verdrag der Bescherming van Burgers in Oorlogstijd? Met het NAVOverdrag ook wellicht? Een stroom artikelen van rechtsgeleerden zag over dit soort onderwerpen de laatste jaren het licht sinds luchtmachtkapitein M. J. F. Stelling zich in zijn strijd tegen kernwapens niet alleen beriep op zijn geweten, maar ook op verdragen, die Nederland had aangegaan. Nu is het opvallend dat over de volkenrechtelijke kant van de zaak de regering zich kennelijk niet zo zenuwachtig maakte. Gevraagd is althans niet aan de Raad van State hoe die daar over dacht. Vervelende gevolgen behoefden in ieder geval niet te worden gevreesd, hooguit enige gewetenskwelling wanneer een plaatsing van kernraketten op gespannen voet zou blijken te staan met deze verdragen. Maar het staatsrecht kon wel roet in het eten gooien. Als het waar was, wat verscheidene juristen beweerden, dat er sprake was van afwijking van de Grondwet kon volgens de Grondwet een plaatsingsverdrag slechts worden goedgekeurd met een meerderheid in het parlement van tweederde. En dan kon je de boel wel vergeten. En zo ging er 5 oktober 1983 een brief naar de Raad van State met de vraag hoe dit college over de grondwetskwestie dacht. "Vodjes papier" In het parlement speelde voordien de juridische kant van de zaak nauwelijks een rol. Ook van sterke aandrang vanuit het publiek om de zaak eens te bezien vanuit het recht was geen sprake, overtuigd als de publieke opinie kennelijk was dat met het kernwapen de volstrekte normloosheid was ingetreden op het gebied van oorlogvoering. Niemand zou zich in de praktijk toch iets aantrekken van de "vodjes papier". Mochten er overlevenden zijn na een kernoorlog dan hadden die er misschien nog iets aan bij de berechting als oorlogsmisdadiger van verantwoordelijke politici en militairen, zo deze nog ademden. Maar twijfelachtig was zelfs of er nog voldoende niet-medeplichtige overlevenden zouden bestaan voor de organisatie van een tweede "Neurenberg" of "Tokio". Grote verwachtingen bestonden in ieder geval niet dat het recht een bijdrage van betekenis zou kunnen leveren in de beteugeling van de kernwapendreiging. Feit is althans dat er geen stormlopen ontstonden bij de kiosken om exemplaren te bemachtigen van het Nederlands Juristen Blad, dat de laatste jaren beschouwingen over de kernwapenproblematiek publiceerde. Een schok ging dan ook allerminst door de natie toen de gewezen secretaris-generaal van de NAVO, Luns, voor het Vredestribunaal in Rotterdam erkende dat hij vraagtekens zette bij het juridisch geoorloofde van het gebruik van kernwapens, maar dat dit er niet toe deed. Er zou niets veranderen. "Sinds de zeventiende eeuw ftebben rectits-

364

Het congres "Rectit en bewapening" op 4 otitober, georganiseerd door de werkgroep Polemologie van de VU, werd onderbrotten door de presentatie van tiet tweede jaarboek „ Vrede en Veiligtieid", dat door de werkgroep is uitgegeven. De foto werd gemaakt bij de overhandiging van het boek aan een van de inleiders, oud-minister van Defensie Bram Stemerdink, die — als bij de komende verkiezingen de CDA-WD-coalitie door de burgers wordt weggestemd — opnieuw kandidaat is voor deze post Vorig jaar overhandigde prof dr. E. Boeker het boek aan premier Lubbers. In het midden prof mr P. J. I. M. de Waart Het Jaarboek 1984/'85 bevat een schat aan informatie over wat zich het afgelopen jaar heeft afgespeeld op het gebied van bewapening, vredesbeweging en het Nederlandse veiligheidsbeleid. Over ontwikkeling, onderontwikkeling en veiligheid schrijft in het jaarboek prof mr. B. V. A. Röling, die dit jaar op 78-jarige leeftijd overleed. Uiteraard is in het boek veel aandacht geschonken aan de kruisrakettenproblematiek. Ben Oostenbrink, die een belangrijk aandeel had in de totstandkoming van het Jaarboek schrijft in de inleiding: "Geconstateerd moet weliswaar worden dat in Nederland het aantal tegenstanders van kernwapens en vooral de kruisraketten niet verder groeit, maar er is een „harde kern" van tegenstanders van kernwapens van rond de veertig procent die kan oplopen tot meer dan zestig procent in het concrete geval van de plaatsing van kruisraketten." Het boek is telefonisch bestelbaar bij Samsom in Alphen a.d. Rijn (01720) 6 21 20, ofte koop in de boekwinkel voor f 32,50.

geleerden zich gebogen over de vraagstukken van oorlog en vrede. Het succes daarvan is niet bijster groot geweest." Dat had menigeen al eerder gedacht. Met zijn woorden vertolkte Luns een waarschijnlijk zeer breed levend gevoel van scepsis over de waarde van de duit, die het recht in het zakje kan doen. Lïiatste hoop? Toch lijkt, in zo te zien de laatste fase van het kruisrakettendrama, het recht de laatste hoop te worden van de meerderheid van het Nederlandse volk die die dingen eenvoudig niet op Nederlands grondgebied wil hebben. Waren de ogen enkele jaren geleden daarvoor nog gericht op de CDAloyalisten, nu trekken de meeste aandacht uitspraken van juridische zijde. Er loopt een proces tegen de Staat van de Stichting "Verbiedt de Kruisraketten". Een andere stichting, "Tribunaal voor de Vrede", bereidde de afgelopen jaren het tribunaal voor dat van 19 tot 21 september gehou-

den is in de Rotterdamse Laurenskerk. Vrijdag 4 oktober was de Vrije Universiteit het trefpunt van geïnteresseerden in het Recht. Vredesactivisten, militairen, volkenrechtsgeleerden, politici en gewone verontruste burgers lieten zich in de lift naar de twaalfde etage hijsen waar in een collegezaal de werkgroep Polemologie van de VU een congres had georganiseerd over "Recht en Bewapening". Tot verrassing van de organisatoren meldde zich ook een Bulgaarse televisie-ploeg, waarschijnlijk om te registreren met hoeveel tegenzin de Hollanders zich de kruisraketten door hun strot laten wringen. Thuisgekomen konden ^G, congresgangers in het acht-uurjournaal vtn die dag nog eens vaststellen dat de grootmachten toch niet geheel onverschillig zijn voor wat Nederland gaat doen. Zowel Gorbatsjov en Reagan verschenen in beeld om de Nederlandse besluitvorming inzake de Woensdrecht-raketten te beïnvloeden. Bram Stemerdink, vroeger en misschien ook straks

VU-MAGAZINE — NOVEMBER '85

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen