VU Magazine 1986 - pagina 64

omgeving te vormen en zich daarnaar te richten. Zij denken dat de computer leeft: "Hij spreekt! Hij speelt valsl" Op wat latere leeftijd worden scherpere criteria voor leven gebruikt. Beweging is dan een belangrijk aspect van leven. Maar hoe moet iets dat niet beweegt, maar toch enkele kenmerken van leven heeft, genoemd worden'' Het kind gelooft niet dat een computer leeft, maar schrijft hem wel een bepaald bewustzijn toe. Dit is, volgens professor Turkle, de eerste generatie kinderen, die de begrippen leven en bewustzijn scheiden. Sherry Turkle liet oudere kinderen eenvoudige computerprogramma's schrijven in de taal van de machine. De Amerikaanse onderzoekster gelooft niet dat dit hun manier van denken beïnvloedt. Hun manier van omgaan met de computer is veeleer een uitdrukking van hun persoonlijkheidsstructuur. Sommige kinderen willen hun wereld in hun macht hebben. Voor hen is de computer een abstract wezen. Zij willen winnen en meester zijn van de machine, om te laten zien wat ze waard zijn. Andere kinderen, die vinden dat ze zich moeten aanpassen aan hun omgeving, beschouwen de computer als een voorwerp waarmee ze een vriendschappelijke en gevoelsmatige relatie hebben. Er waren kinderen bij wie de omgang met de computer een gunstige uitwerking had. De kinderen werden op een speelse manier vertrouwd gemaakt met logica en wiskunde. Dat kan kinderen zelfvertrouwen geven. Bij anderen constateerde Turkle een versmalling van hun interesseveld door contact met de computer. Een afsluiting van de rest van de wereld was het gevolg. Weizenbaums menselijke computerprogramma 'Eliza' was een geslaagde grap. Veel serieuzer waren de drie Amerikaanse onderzoekers die in 1957 een algemeen probleemoplossend programma begonnen te construeren. Dit computerprogramma moest zelf kunnen verzinnen hoe een probleem het beste kan worden aangepakt. Het verdelen van koekjes over een bakplaat zodat zoveel mogelijk koekjes tegelijk de oven in kunnen, is een eenvoudig, alledaags probleem. Zelfs met het tempo van een computer lukt het niet dit probleem op te lossen door systematisch alle mogelijkheden te proberen. Het is noodzakelijk een zoekstrategie te gebruiken. Het is bij voorbeeld verstandig de koekjes in regelmatige patronen neer te leggen. De onderzoekers probeerden de computer te leren om tussenresultaten te toetsen aan het uiteindelijke doel, net zoals de mens dat doet. Het succes van de probleemoplosser bleef beperkt tot eenvoudige wiskundige vraagstukjes en schaakproblemen. Zodra doel en uitgangspunt te ver van elkaar verwijderd lig-

gen raakt het computerprogramma de weg kwijt. Zelfs problemen die naar menselijke maatstaven redelijk eenvoudig zijn, bleken voor de computer een hopeloos doolhof. Naarmate het onderzoek vorderde raakten de onderzoekers er steeds meer van doordrongen hoe moeilijk menselijke intelligentie in regels te vatten is. De vraag hoe een bakker zijn koekjes verdeelt, is al even moeilijk te beantwoorden als de vraag hoe hij het voor elkaar krijgt in het donker de trap op te rennen. Inzicht, doorzicht, overzicht, intuïtie zijn sleutelwoorden die voor zich spreken zolang ze op een mens betrekking hebben. Met betrekking tot de computer zijn deze begrippen zonder veel inhoud. De computer is een hopeloze leerling, zeker in vergelijking met een mensenkind. De MIT-onderzoeker Terry Winograd moet daarover kunnen meepraten. Het lukte hem met heel veel moeite om de computer te leren spelen met gekleurde blokken. Zijn programma noemde hij SHRDLU. De computer was met grijparmen en camera uitgerust. Hij kon met het programma blokken op elkaar stapelen. Hij kende het verschil tussen kubussen en piramiden en wist zelfs dat de ene wel op de andere maar de andere niet op de ene gezet kan worden. Wanneer je SHRDLU vraagt om de onderste kubus van een toren in een doos te stoppen, dan breekt hij eerste keurig de toren af. De prestaties van SHRDLU deden dan misschien onder voor die van een willekeurige peuter, over het zeer beperkte we-

De Computer als psychiater VERTEL HET EENS... Ik ben een journsdist VEin VU-magazine. KOMT U HIER OMDAT U EEN JOURNALIST VOOR VU-MAGAZINE BENT? Ja, ik wil u enige dingen vragen voor mijn artikel. UW ARTIKEL? Ik ben bezig met een au^ikel over kunstmatige intelligentie. HOE LANG BENT U AL BEZIG MET EEN ARTIKEL OVER KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE? Een paar weken. MAAR U HAD HET OVER UW ARTIKEL... Denkt u dat een computer intelligent kan zijn? BENT U BANG VOOR COMPUTERS? Ik ben geïnteresseerd in uw mening. VINDT U HET NORMAAL OM IN MIJN MENING GEÏNTERESSEERD TE ZIJN? In een bepaald opzicht bent u de expert WAAROM DENKT U DAT IK DE EXPERT BEN? Omdat u een computer bent.

58

WAAROM NOEMT U COMPUTERS? Omdat mijn artikel gaat over de intelligentie van computers. WAT HEBBEN MACHINES TE MAKEN MET UW PROBLEEM? Ik heb geen probleem, maar denkt u dat computers intelligent kunnen zijn? GAAT U VERDER, DIT KAN INTERESSANT ZIJN. U zou mij een plezier doen, als u mijn vraag beauitwoordde. WAAROM NOEMT U UW VRAAG? Omdat ik u vroeg of computers intelligent kunnen zijn. VINDT U NIET DAT COMPUTERS MENSEN KUNNEN HELPEN? In een bepaald opzicht, maar ik ben geïnteresseerd in de grenzen van computerintelligentie. WAT AAN MACHINES MAAKT U BANG? Heeft u enig idee wat het betekent om journalist te zijn? WE HADDEN HET OVER U, NIET OVER MIJ. Nee, ik was het die een interview afnam U BENT WAT KORTAF. Omdat u mijn vragen probeert te omzeilen.

VU-MAGAZINE — FEBRUARI 19

i

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen