VU Magazine 1986 - pagina 189

commerciële reclame. Aldus is geschied. In de Grondwet van 1983 is in het vierde lid van art. 7 bepaald: „De voorgaande leden zijn niet van toepassing op liet maken van handelsreclame".

I

\

I

'

l i i I I I i l f } I I

Vogelvrij? Gelukkig met het nieuwe lid 4 van artikel 7 heeft de reclamewereld zich niet getoond. Grondwetswijzigingen moeten twee maal door het parlement met een tweederde meerderheid worden aanvaard en er moeten verkiezingen tussen zitten. Op deze lange route kwam de reclame-lobby pas laat in beweging, kort voordat de Eerste Kamer het laatste fiat uitsprak. De reclame zou "vogelvrij" worden verklaard, zo werd geprotesteerd. Maar daarvan is geen sprake. Voor commerciële reclame geldt alleen niet dezelfde mate van vrijheid als voor andere uitingen. Toch lukte het Wiegel als minister van Binnenlandse Zaken niet alle WD-leden in de Eerste Kamer tot voorstemmen te bewegen. Reclame Code Commissie Een heel andere ontwikkeling voltrok zich op particulier terrein. Nadat in 1963 bekend was geworden dat de Minister van Economische Zaken met zijn ambtgenoot van Justitie in overleg was getreden over aanvullende wettelijke voorzieningen tegen misleidende reclame, kwam in reclame-kringen het beraad op gang over een zelfregulerings-systeem. In zijn studie wil Te Pas niet beweren dat ideële motieven daarbij in het geheel geen rol speelden, maar de voornaamste drijfveer om "vrijwillig" maatregelen te treffen acht hij toch duidelijk de vrees dat anders de wetgeving zou worden verscherpt. Dit gevaar moest worden afgewend. Aanvankelijk had dit streven succes. In 1964 zag de minister af van zijn voornemen een wettelijke regeling te bevorderen. Pas in 1980 verscheen er een aanvulling van het Burgerlijk Wetboek met regels tegen misleidende reclame. Commerciële reclame, om precies te zijn. Als de wetgever wil, kan hij heel goed onderscheiden. Bij de zelfregulering, neergelegd in het Statuut betreffende de Nederlandse Code voor het Reclamewezen, zijn de volgende organisaties betrokken: De Bond van Adverteerders, de Nederlandse Vereniging van Erkende Reclame Adviesbureaux, de Ned.

praktijk blijkt de Reclame Code Commissie zich wijselijk te beperken, maar wel kende zij zichzelf de bevoegdheid toe om ook te oordelen over advertenties van politieke partijen (de VVD viel deze eer te beurt) en actiegroepen, zoals de Boycot Outspan Actie (tegen apartheid) en het Medisch Komitee Palestina. De klacht tegen de WD-advertenties werd door de Reclame Code Commissie afgewezen. De commissie zou dergelijke advertenties slechts aan de gedragsregels kunnen toetsen "voor zover daarin controleerbare feitelijkheden worden weergegeven. De beoordeling van de merites van een bepaalde, in een politieke reclame-uiting weergegeven mening, onttrekt zich aan het gezag van de Code Commissie". Wel een plaatsingsverbod van hun advertenties kregen de BOA en het Medisch Komitee Palestina, maar gezagverhogend hebben deze beide uitspraken niet gewerkt voor de Reclame Code Commissie. Beide Deze afbeelding van de Boycot Outspan Actie actiegroepen liepen naar de rechter en in (tegen apartheid) werd tien jaar geleden door beide gevallen liet het Hof de Reclame Code Reclame Code Commissie verboden. Dag- de Commissie ten slotte in de takken hanbladen en andere kranten, die aangesloten zijn bij de Stictiting Reclame Code mochten gen. Tegen de BOA was een klacht ingediend geen advertenties meer opnemen met het BOA-embleem, omdat deze in strijd werd omdat deze een afbeelding in de advertengeacht met "goede smaak en fatsoen ". De re- tie hanteerde, die naar het oordeel van de dacties bleken er veelal anders over te denken. In hun kolommen werd de prent veelvul- Commissie strijdig was met de norm van goede smaak en fatsoen. De jurist, die nadig gepubliceerd. mens de BOA in 1976 voor het College van De BOA, die op het standpunt stond dat de Beroep (van de Reclame Code Commissie) Reclame Code Commissie zich uitsluitend met commerciële reclame te bemoeien had, de eerste uitspraak aanvocht, was mr. J. A. daagde deze Commissie voor de gewone Peters, die vijf jaar later in Leiden promorechter. Het Hof oordeelde ten slotte dat de Commissie onrechtmatig had gehandeld je- veerde op ,,Het primaat van de vrijheid van gens de BOA. Wel liet de rechter de vraag lig- meningsuiting". gen of de Commissie ook bevoegd was ideële De Amsterdamse D'66-wethouder Gerrit reclame te censureren. De vraag is nog steeds Jan Wolffensperger, toen juridisch medeeen strijdpunt In elke juridische verhandeling over de vraag wat reclame is en wat niet, werker van De Volkskrant, was in zijn bekomt de BOA-zaak opduiken, recentelijk in schouwing op 8 april 1976 teleurgesteld dat een VU-studie over de Reclame Code Com- het college van beroep aan het "uiterst missie. doorwrocht betoog" van mr. Peters geen Actueel is het discussie-punt omdat minister woord vuil maakte en eigenlijk niet veel Brinkman de Reclameraad wil opdoeken en meer op papier wist te krijgen dan een — in het kader van de privatisering — de Re- dooddoener. Kern van het betoog van mr. clame Code Commissie wil belasten met het Peters was dat de Reclame Code Commiscensor-werk voor ook ether-reclame. sie haar boekje te buiten was gegaan door een uitspraak te doen over een uiting van "ideële reclame".

Definitie Ook dit gezelschap kwam uiteraard voor de vraag te staan wat nu reclame was en wat niet. Bij een zo sterke vertegenwoordiging van de reclame-wereld behoeft het geen verwondering te wekken dat men tot een aanzienlijk ruimer antwoord kwam dan de wetgever. Te Pas: "De (..) definitie is zo ruim dat zij mede de redactionele kolommen van dagen weekbladen omvat, en dus bij voorbeeld ook de hoofdredactionele artikelen van het NRC/Handelsblad. Zoals zo dadelijk zal blijken moet zelfs Opland oppassen". De omstreden definitie luidt: "Onder reclame wordt verstaan iedere vorm van openbare aanprijzing ten doel hebbende bevordering van de verkoop van goederen en diensten en het propageren van denkbeelden". Om de laatste vier woorden gaat het. In de

Rechter Toen de Commissie van Beroep de uitspraak van de Reclame Code Commissie bevestigde, stapte de BOA naar de gewone rechter. Het Hof maakte de uitspraak terecht ongedaan, maar liet de principiële vraag van de bevoegdheid liggen. In zijn dissertatie wijdt Peters enkele woorden aan het verschijnsel dat de wetgever aanzienlijk minder bescherming toekent aan commerciële dan aan ideële reclame. „ Wat dd aangaat vormt de jurisprudentie van de Reclame Code Commissie een anomalie, nu deze commissie zich krachtens eigen statuten ook bevoegd acht ideële reclame te toetsen aan maatstaven als mislei-

I

* ; ï j 1 i l

I

I

Dagbladpers, de Ned. Organisatie van Tijdschriftuitgevers, de Consumentenbond, het Konsumenten Kontakt, de Ned. Nieuwsbladpers, de Ned. Vereniging van Bioscoopreclame Exploitanten en het Genootschap voor Reclame. Het is een college van contractanten, dat zich onderling heeft verbonden zich aan bepaalde gedragsregels te

houden. Ingesteld werd de Reclame Code Commissie om toe te zien op toepassing en handhaving van de opgestelde gedragsreVU-MAGAZINE — MEI 1986 gelen.

PERS GSM

ZUID-AFRIKAAN UIT!

171

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen