VU Magazine 1986 - pagina 209

schijnsel confessionele partij in het geheel niet bekend is. En ook omdat bij de laatste Tweede-Kamerverkiezingen minder dan de helft van de kerkelijke kiezers op een confessionele partij heeft gestemd. Nu is het wel zo, dat als de binding aan de kerk groot is, de neiging om op een confessionele partij te stemmen fors toeneemt. Maar dan nog: velen waarvoor het christelijk geloof van belang is kiezen niet voor een confessionele partij. Daarom onder andere komt de stelligheid van confessionele politici en het voorzichtige pogen van niet-confessionele politici om hun afwijzing van partijen met een godsdienstige grondslag een beetje duidelijk te maken, vreemd over. Aan de andere kant is het ook wel te begrijpen. Uit sociaal-wetenschappelijk onderzoek komt, voorzichtig weliswaar, naar voren, dat het al of niet confessioneel zijn van een politieke partij voor veel mensen een zeer belangrijke kwestie is. Sommige onderzoekers zeggen zelfs dat een belangrijk deel van de achterban van confessionele partijen eigenlijk alleen op die partijen stemt omdat ze een christelijke grondslag hebben. De politieke opvattingen van die mensen spelen een minder grote rol. Kortom: minder christenen dan vroeger stemmen op een confessionele partij, maar voor degenen die dat wel doen is het christelijk signatuur van die partijen van het grootste belang. Misschien beseffen de niet-confessionele politici dat en komen ze daarom met een uitleg voor het niet kiezen voor een confessionele partij. Omdat ze hopen dat met een overtuigend verhaal op dit gebied kiezers te winnen zijn. Om een zakelijk belang dus. Maar niet alleen daarom, zo heb ik de indruk, reageren ze tegen de klakkeloze gelijkstelling van christendom en confessionele politiek. Stoffelen, PvdA, vertelt een in dit verband illustratief verhaal. 'Ik herinner me ook nog zo goed het moment, lang geleden dat de toenmalige predikant van mijn

gemeente me bezocht en vroeg of ik ouderling wilde worden. De kerkeraad had na langdurige, moeizame discussie zijn voorstel mij te vragen aanvaard "ondanks het feit dat ik socialist was". Dat griefde mij ten diepste.' Dat zoiets pijn doet is voorstelbaar. Door medekerkleden als tweede garnituur te worden beschouwd, is niet leuk. Zeker niet als het gaat om iets wat je oprecht meent. En bovenal niet, als de keus ook nog eens gemaakt is op grond van jouw visie op het plan van God met ons allen. Uitgebreider komen deze problematiek en variaties op dit thema naar voren in het boekje 'Geloven in de PvdA'. Het boekje is een initiatief van de Arbeiders Gemeenschap der Woodbrookers, een vereniging van religieus-socialisten. Het Trefpunt van Levensovertuiging en Socialisme — een ontmoetingsplaats voor christenen en humanisten binnen de PvdA — heeft dit initiatief overgenomen. In het voorwoord van het boekje wordt de hoop uitgesproken, dat het boekje zal bijdragen aan de discussie 'in de Kerken, omdat daar nog steeds verbittering leeft tegen kerkleden die bij de PvdA horen'. Tevens wordt als doelstelling van het boekje geformuleerd, dat het bij zal dragen aan het gesprek in de PvdA zelf, omdat men zich daar 'te weinig bewust is van de weerstanden die de PvdA bij christenen oproept'. Die laatste inschatting lijkt niet ver bezijden de werkelijkheid. Want hoewel hij verkeerd begrepen zal zijn, sommige dingen niet gezegd zal hebben, en je alles natuurlijk in het grote verband van het hele interview zou moeten bekijken en er bovendien nog wel veel waars in zijn uitspraken zal zitten: wijs waren de uitspraken van Den Uyl in 'het' IKON-interview natuurlijk niet. Een groot besef voor de weerstanden die de PvdA oproept bij christenen spreekt er niet uit. Alle schrijvers die een bijdrage hebben geleverd aan de hier genoemde drie boekjes.

spreken uit dat het geloof iets van doen heeft met de politieke keuzen die zij maken. Ten minste: tot die conclusie kom ik. De redactrice van 'Van rechts tot rood' komt in haar voorwoord tot een andere slotsom. Zij meent dat sommigen, die aan het boekje hebben bijgedragen, geen verband leggen tussen het geloof en hun politieke keuzen. Dat heb ik niet in het boekje kunnen lezen en dat klopt dus volgens mij niet. Overigens is dat jammer, dat er geen bijdrage is waarin geloof en politiek nadrukkelijk ontkoppeld worden. Ik zou het alleraardigst gevonden hebben zo'n bijdrage te lezen. Omdat ik me niet kan voorstellen hoe je dat zou moeten doen. Dat wil zeggen: ik kan me voorstellen dat mensen het geloof niet belangrijk vinden. En ook kan ik me voorstellen, dat mensen politiek niet belangrijk vinden. Maar als je beide belangrijk vindt, dan kan het niet anders, denk ik, of er is op de een of andere wijze een verband. Maar goed, dat terzijde. Er zijn tal van verschillen tussen de bijdragen. Een hele beperkte selectie daarvan heb ik hier kunnen aanstippen. Er is echter ook een duidelijke overeenkomst. Velen voelen zich gekwetst door hun mede-christenen. De een door de kerken, die te gemakkelijk politieke uitspraken doen. De ander, omdat haar politieke keuzen niet gerespecteerd worden. En nog een ander omdat hij vindt dat zijn medestanders anderen kwetsen. Ter Laak zegt in zijn bijdrage aan 'Geloven in de PvdA': Tijdens de aanbieding van het volkspetitionnement in de Houtrusthallen zag ik bij voorbeeld op een spandoek staan "Op 1 november wordt Christus opnieuw gekruisigd". Zo'n uitspraak in een politieke meeting, duidelijk gericht tegen de minister-president, doet me huiveren. Zo'n spandoek is een regelrechte aanval op een ander en daar mag geloof niet voor gebruikt worden'. Velen zullen het met die opmerking van de secretaris van Pax Christi eens zijn. Maar je weet ook bijna zeker, dat anderen er zich weer aan zullen ergeren. Want dat wat zij heilig, letterlijk genomen, menen, wordt door hem gekritiseerd. Zo ingewikkeld is het om anderen, ook voor het gevoel van die anderen, in hun waarde te laten. Maar dat streven — respect voor wat anderen in geloof menen — lijkt mij althans, is onmiskenbaar waardevol en nastrevenswaardig. Als het gesprek over geloof en politiek is ingebed in dat streven, wint het aan waarde. Ook op verjaardagen. D Geloof en Politieke keuze, red. H. Noordegraaf, Boekencentrum, 's-Gravenhage. Van rechts tot rood, christenen in de politiek, red. M. van Vliet, De Einder, Breda. Geloven in de PvdA, verantwoording van een keuze, An t hos.

PüdA-fractievoorzitter

Den Uyl: "verkeerd

VU-MAGAZINE — MEI 1986

begrepen?"

Tom van Dijk studeert politicologie aan de VU en verriciit onderzoek naar de relatie tussen geloof en politiek.

191

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen