VU Magazine 1986 - pagina 166

Ondanks verzet tegen de kruisraketten blijft Nederland een trouwe bondgenoot

Tussen NAVO en neutralisme De plaatsing van kruisraketten heeft in de afgelopen jaren zozeer de politiek in Nederland beheerst, dat de al dan niet plaatsing bijna de maat van alle dingen is geworden voor zover het onze buitenlandse politiek betreft. Als Nederland niet plaatst, is het dan nog wel een betrouwbare bondgenoot in de NAVO? En dreigt Nederland door het verzet tegen de nieuwe kernwapens niet te vervallen tot pacifisme en neutralisme? En als er wél wordt geplaatst, is dan niet het streven naar terugdringing van de rol van de kernwapens, waar Nederlandse regeringen steeds zo de nadruk op hebben gelegd, mislukt? En, ongeacht het uiteindelijke resultaat van wél of niét plaatsing, heeft het debat erover niet de zolang gekoesterde consensus over het veiligheidsbeleid verstoord? J. H. Leur dijk Het zijn indringende vragen, die de suggestie wekken dat de grondslagen van ons buitenlands beleid en van onze defensie-inspanning op het spel staan. Maar hoe belangrijk de kwestie ook moge zijn, er zijn allerlei redenen om het belang ervan toch te relativeren en in elk geval daarvan niet het antwoord op de bovengenoemde vragen te laten afhangen. e kruisrakettenkwestie heeft zo'n prominente rol in de internationale politiek van de afgelopen zes a zeven jaar kunnen spelen, omdat het gaat om een bijzondere categorie wapens met een specifieke politieke betekenis. Het feit dat het wapens betreft die een afstand tot ongeveer 5.000 km kunnen overbruggen, is minder belangrijk dan de consequentie dat ze, indien ze in het Europese deel van de Soviet Unie zijn opgesteld, doelen in West Europa kunnen bereiken en, indien in West Europa opgesteld, doelen in de Soviet Unie. Ze worden gerekend tot de categorie van de middellange afstandswapens, omdat ze een soort 'grijze' tussencategorie vormen tussen enerzijds de korte afstandswapens, die een functie hebben op het slagveld, en de lange afstands strategische wapens waarmee de Soviet Unie en de Verenigde Staten eikaars grondgebied over intercontinentale afstanden kunnen treffen. De politieke betekenis van de wapencategorie kan alleen begrepen worden in het kader van de driehoeks-relatie die de Verenigde Staten, de Soviet Unie en West Europa vormen.

D

Het is sinds de Tweede Wereldoorlog steeds zo geweest dat West Europa in de strategie van de Soviet Unie een soort gijzelaarsfunctie heeft vervuld: wat de Soviet Unie aan macht tegenover de Verenigde

152

Staten tekort kwam kon ze goedmaken door een overwicht op West Europa. De overmacht aan Amerikaanse strategische kernwapens die direct bedreigend waren voor Moskou, werd gecompenseerd door het Russische overwicht aan conventionele wapens in Europa. En zolang de Soviet Unie nog niet een onkwetsbare intercontinentale kernmacht had opgebouwd, die de Verenigde Staten rechtstreeks kon bedreigen, werd die functie ook vervuld door de Russische raketsystemen, die op West Europa waren gericht, zoals de SS-4 (in 1959 operationeel) en de SS-5 (1961), de voorlopers van de SS-20. Vanuit westelijke optiek lag de situatie precies andersom: de overmacht aan Russische conventionele bewapening werd goedgemaakt door het overzicht aan nucleaire wapens aan Amerikaanse zijde. Daartoe gingen in de jaren

zestig ook behoren enkele duizenden tactische kernwapens of korte afstandswapens, omdat het verstandiger werd geoordeeld een Russische conventionele aanval met relatief kleine kernwapens te pareren dan direct zware intercontinentale kernwapens in te zetten. Zo ontstond een evenwicht van onevenwichtigheden. Zolang het totale evenwicht niet werd verstoord, leverde de situatie voor de NAVO niet al te grote problemen op, al leidde het conventionele overwicht van het Warschau Pact er wél toe dat de NAVO zich moest baseren op de onpopulaire strategie van het eerste gebruik van de tactische kernwapens. u vormt de NAVO een bijzondere militaire alliantie in die zin, dat ze in feite de organisatorische uitdrukking is van de éénzijdige garantieverplichting

N

Premier Lubbers nam op 27 oktober vorig jaar bijna vier miljoen handtekeningen tegen de kruisraketten in ontvangst

VU-MAGAZINE — APRIL 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen