VU Magazine 1987 - pagina 70

Jan Baars: "Wat ik zeer goed vind, is dat Adorno steeds weer gehamerd heeft op Auschwitz en Hirosjima. Dat die negativiteit in zijn werk zo aangeschroefd wordt, is ook een poging om de kiem van het verleden over te brengen, waardoor in de theorie een ervaring kan worden opgedaan zonder dat je hem in de werkelijkheid hoeft te ondervinden. Het cruciale punt is immers of wij in staat zijn om iets te leren van onze collectieve, negatieve ervaringen. Dat is toch een belangrijk probleem, want stel je voor dat je alles eerst zelf aan den lijve moet ondervinden, voordat je leert van de negativiteit van de voorgeschiedenis. Je kunt zeggen dat Adorno heeft geprobeerd aan catastrofes als Auschwitz en Hirosjima te ontlenen wat er aan te ontlenen valt: mensen tot het inzicht brengen dat zoiets in ieder geval niet weer moet gebeuren."

se filosofische en sociaal-wetenschappelijke discussies Vier prominente leden uit de kring van plaatste. de'Frankfurter Op verschillende terreinen van de sociologie, literatuur- Schule': v.l.n.r. Max wetenschap, pedagogiek, geschiedenis etcetera, zijn Horkheimer, Hermensen actief die op een of andere wijze de invloed van bert Marcuse, Erich Fromm en Theodor de kritische theorie hebben ondergaan. Maar ook een po- W. Adorno pulaire, buitenacademische filosoof als Peter Sloterdijkis Foto's ANP onmiskenbaar een nazaat van de Frankfurters. Zelf omschreef hij zijn boek, Kritiek van de cynisciie rede, als een reddingspoging voor de kritische theorie. Sloterdijk stelde zich uitdrukkelijk ten doel "de klemmen van het negativisme te doen springen", omdat de masochistische kant van dit negativisme, wat voor waardevolle kanten het ook heeft gehad, de creatieve impuls ervan heeft overwoekerd. Daarom geen 'treurige wetenschap' meer, maar een nieuwe verbinding tussen satire en kennisverwerving. "Wat ze ook goed gezien hebben is, dat er in macht een Bij Sloterdijk kan men dan ook, naast de invloed van de tendens zit om zich voortdurend uit te breiden. Dat zien Frankfurters, ook die van 'vrolijke' filosofen als Diogenes, we nu met SD/waarmee de hele wereld bespied kan wor- l-leinrich Heine, en Friedrich /V/efzscfteaantreffen. den, terwijl daarna ongetwijfeld wel weer iets anders be- Daarnaast heeft de kritische theorie de laatste jaren ook in een land als Frankrijk aan betekenis gewonnen. Theodacht zal worden. Hoewel we in Nederland natuurlijk geen totalitair regiem hebben, worden ook hier de paden retici van het 'postmodernisme', zoals Jean-Francois Lyotarden Jean Baudriliardzi'in mede geïnspireerd door het om alles te controleren voortdurend verbreed. De overwerk van Adorno en Horkheimer. En Micliel Foucault, de heid trekt zich terug wat betreft haar financiën, maar niet inmiddels overleden maar wellicht meest in de belangstelmet haar controle: zie wat er bijvoorbeeld met de universiling staande filosoof van deze tijd, zei in een interview uit teiten gebeurt." 1980 dat hij, als hij eerder met de Frankfurters had kennisgemaakt, bepaalde fouten zou hebben vermeden. e thema's die de Frankfurters hebben aangedraMaar: "Had ik in mijn jonge jaren met de Frankfurters gen lijken dus nog immer actueel, maar zijn er kennisgemaakt, dan zou ik zo verrukt zijn geweest dat ik nog mensen die ze ook verder willen uitwerken? niets anders meer zou hebben gedaan in mijn leven dan De oude steunpilaren van het institut fur Sozialforschung hun werk commentariëren. Hun invloed op mij is evenwel zijn vrijwel allemaal overleden. Bovendien lijkt, in tegenretrospectief, hun bijdrage bereikte mij op een moment stelling tot vorige generaties, de belangstelling voor maatdat ik niet meer de leeftijd had waarop men intellectuele schappij-theorie bij de huidige generatie van studenten ontdekkingen doet. En ik weet nog altijd niet of ik daar blij niet bijzonder groot. Toch zijn ze er nog wel, de erfgenaof bedroefd om moet zijn." Blijdschap of droefenis, zeker men van de kritische theorie. De bekendste is zonder twijlijkt wel dat de lijkwagen die de kritische theorie ter aarde fel Jürgen Habermas, de voormalige assistent van Adorzou bestellen, voorlopig nog in de garage kan blijven. Het no. Enkele jaren geleden schreef hij een geactualiseerde gaat, gezien de maatschappelijke omstandigheden, heleversie van de kritische theorie: een boek bestaande uit maal zo slecht nog niet met de doodgewaande. D twee dikke delen, getiteld Theorie des kommunikativen Handein, waarmee hij zich weer in het centrum van diver- Koos Neuvel is socioloog en free lance journalist

D

VU-MAGAZINE — FEBRUARI 1987

25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen