VU Magazine 1988 - pagina 110

te houden. De oppositie wordt daardoor volledig buitenspel gezet. De voorstellen die de commissie doet om de invloed van het parlement te vergroten, zijn tamelijk marginaal van karakter. De Kamer moet zelfstandig advies kunnen vragen aan ambtenaren en moet ambtenaren ook kunnen horen als dat noodzakelijk is, buiten de regering om. Ook wil de commissie meer fractiemedewerkers, ofschoon de regering vindt dat het huidige aantal medewerkers hoog genoeg is. De commissie wenst ook de steeds grotere hoeveelheid moties in te dammen. Deze moeten bovendien voldoen aan strengere eisen omtrent formulering en dergelijke. Hoewel de commissie op diverse plaatsen signaleert dat de Kamer geen optimaal gebruik maakt van haar rechten, wordt dit niet als structureel probleem gezien.

D

e geluiden over de onmacht van het parlement zijn niet verstomd, maar met het aantreden van het kabinet-Lubbers, in 1982, alleen maar sterker geworden. Het kabinetVan Agt/Wiegel beloofde veel bezuinigingen (Bestek '81), maar leverde die weer in toen bleek dat de Kamer - met het CDA voorop - daar andere opvattingen over had. Lubbers, in die tijd fractievoorzitter van het CDA, besloot het anders aan te pakken. Bij het aantreden van zijn kabinet, in 1982 werd het CDA vastgepind op een regeerakkoord dat veel overeenkomsten leek te hebben met het verkiezingsprogramma van de VVD. In het boek Inzake het kabinet Lubbers, van de journalisten Joop van Tijn en Max van Weezel, wordt aan de hand van een groot aantal interviews met ministers en Kamerleden, geconcludeerd dat "de Tweede Kamer, eens een serieuze factor in de Nederlandse politiek, zich door Lub-

Den Uyl concludeerde dan ook: 'Doelmatigheid schiet tekort als norm in de politiek.' bers en zijn voortvarende teamgenoten als een demente bewoner van een streng verzorgtehuis, in een dwangbuis opgesloten zag." Ook Tweede Kamerleden zelf blijken niet altijd even tevreden met het strakke regeerakkoord, al zullen zij ongetwijfeld niet dezelfde formulering gebruiken als Van Tijn en Van Weezel. De oorzaken van dit verstrekkende monisme, dat het voordien in de Nederlandse democratie gangbare dualisme verdreef, waarbij parlement en regering samen de wetgevende macht vormen, zijn te vinden in de samenstelling van het kabinet en het gevoerde beleid, en in het op vrijwillige basis akkoord gaan van Kamerleden van de regeringsfracties met stringente afspraken. De minsters van het eerste, maar ook het tweede kabinet-Lubbers, blijken bovenal vast te houden 20

aan één alles overheersende doelstelling: terugdringing van het financiehngstekort. Dat betekent op alle terreinen bezuinigingen, waaraan geen minister kan en mag ontkomen. Het is de nieuwe zakelijkheid die hierin doorklinkt: geen ideologische discussies over de aanvaardbaarheid van het beleid, alleen een economisch streven beheerst dit beleid. n het tijdschrift Civis Mundi geeft de politicoloog prof.dr. A. Hoogerv/erf, verbonden aan de Technische Universiteit Twente, een analyse van het beleid van het kabinet-Lubbers/Van Aardenne. Hij constateert een "autocratische" stijl van regeren: "het kabinet-Lubbers is aangetreden met de gedachte dat een bezuinigingsbeleid op weinig steun zou kunnen rekenen, maar hoe dan ook moest worden doorgezet. Met het oog daarop is een strak en gedetailleerd regeerakkoord vastgelegd dat op de meeste punten straf is gehandhaafd. Daardoor hebben het parlement en de maatschappelijke groeperingen buiten het parlement weinig of geen speelruimte gekregen om het beleid te beïnvloeden." In termen van vrijheid, gelijkheid en solidariteit krijgt het kabinet van hem een dikke onvoldoende. Maar ook de regeringsfracties droegen bij aan dit slechte rapportcijfer: "De ministers van CDA en VVD konden in dit bezuinigingskabinet ongeremd hun gang gaan, Vanuit het sterk naar rechts opgeschoven CDA werd onder leiding van premier Lubbers, fractievoorzitter De Vries en partijvoorzitter Bukman geen wezenlijk tegenwicht tegen de VVD geboden." Oud-premier dr. J.M. den Uyl kritiseerde in hetzelfde tijdschrift het kabinet-Lubbers. Dat hij het met de inhoud van het beleid oneens was, zal geen verbazing wekken. Hij kritiseerde echter ook de wijze waarop dat beleid tot stand kwam, en 'doelmatigheid' als de centrale beleidsdoelstelling. "Niemand zal het belang van doelmatigheid in bestuur en beleid onderkennen. Maar doelmatigheid veronderstelt wel een publiek geformuleerd doel." En daaraan ontbrak het volgens Den Uyl. Hij concludeerde dan ook: "Doelmatigheid schiet tekort als norm in de politiek." Het lijkt van belang Vondelings stelling over het hebben van invloed en het gebruiken daarvan nog eens in herinnering te roepen, evenals zijn mening dat wie meent dat het parlement geen macht heeft, het vaak alleen maar oneens is met hoe het die macht gebruikt. Het parlement heeft een aantal, in de Grondwet vastgelegde, bevoegdheden. Kamerleden kunnen een minister of staatssecretaris naar huis sturen als deze zijn of haar werk volgens de opvatting van de Kamer niet goed doet. Maar de Kamer heeft, ondanks een aantal voor de hand liggende recente kwesties, zoals rond de studiefinanciering en het nieuwe paspoort, maar bitter weinig van dit recht gebruik gemaakt. Of neem Vondelings stelling over de onafhankelijkheid van elk Kamerlid, een onafVU-MAGAZINE—MAART 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen