VU Magazine 1989 - pagina 28

'De hedendaagse cultuurconsument is net een kind dat, losgelaten in de speeltuin, van de ene attractie naar de andere rent.' De Tilburgse hoogleraar in de taal- en Hteratuurwetenschap, prof.dr. J.L. Goedegebuure, breekt de staf over de nieuwe ongeletterdheid. Ons culturele erfgoed fossihseert, meent hij.

Jaap Goedegebuure ^ ^ Dat er sprake is van ^ ^ een nieuw soort any alfabetisme valt mijns inziens niet te ontkennen. Ik bedoel daarmee niet dat men niet meer in staat zou zijn tot lezen en schrijven, alhoewel ik daarover ook wel eens sombere berichten beluister. Dat waar ik op doel houdt verband met wat in onderwijskundige kring 'functioneel' analfabetisme heet: het verschijnsel dat een toenemend aantal mensen, ondanks jarenlang taalonderwijs, taalvaardigheden niet goed kan toepassen, gebrek aan tekstbegrip vertoont, de samenhang in een tekst niet meer ziet. Een gevolg daarvan is nieuw analfabetisme - noem het ongeletterdheid: " men is niet langer vertrouwd met de schriftelijke cultuur, de leescultuur, en vooral niet met de specifiek literaire cultuur. Er is veel over gespeculeerd waar dit verschijnsel vandaan komt. Mijn speculatie is dat de invloed van de visuele, de beeldcultuur zich hier doet gelden, met name de televisie. Zo'n stelling is moeilijk hard te maken. Maar ook anderen wijzen de televisie als belangrijkste boosdoener aan: Neil Postman, Alan Bloom, Georg Stei26

ner en in ons land Kees Fens. Dit analfabetisme is in zoverre nieuw, dat de situatie nu totaal anders is dan in vroeger jaren, toen de visuele cultuur een veel geringere greep had op ons dagelijks leven.

U

it een Leids sociaal-wetenschappelijk onderzoek blijkt dat jongeren per dag gemiddeld niet meer dan twee minuten aan de krant besteden. Voor mij is dat een gevolg van het feit dat men de concentratie die nodig is om te lezen, niet meer kan opbrengen. De afleiding is te groot onderschat in dit

verband bijvoorbeeld de hedendaagse sportcultuur niet! Lezen is een bezigheid die inspanning, concentratie, stilte vergt. En die voorwaarden zijn langzamerhand verdwenen in

een tijd waarin je wordt stukgebombardeerd door het informatie-aanbod van de media. Dat bombardement veroorzaakt een fragmentering van ons concept van de werkelijkheid. De keuze is zo omvangrijk, je kunt zo ontzettend veel kanten uit, dat je je op den duur gaat gedragen als iemand die, zittend op de bank, alle kanalen van de tv afzoekt en nergens blijft hangen. Er is een enorm menu, maar je kunt je keus niet meer bepalen. Deels is dat de terreur van de afstandsbediening, maar het geldt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen