VU Magazine 1989 - pagina 77

levensstijl. Waar ik echter het meest van onder de indruk raakte, was de hoge graad van de algemene ontwikkeling van de man en de vanzelfsprekende wijze waarop hij kon converseren. Het gesprek kabbelde voort en onderwerp na onderwerp werd aangesneden. De geïnterviewde wist over alles iets te berde te brengen, zonder hinderlijk betweterig te worden. Een gecultiveerde persoonlijkheid, zegt men van zo iemand. Een man die het corpus beheerst, legt Karel van het Reve uit. De tijd dat geletterden alleen voorkwamen in een bepaalde maatschappelijke klasse is voorbij. Zelfs opleidingsniveau zegt niets. Karel van het Reve verhaalt in een recent essay over dit onderwerp, van een groep jonge slavisten aan het eind van de jaren veertig. Op een bijeenkomst zei één hunner; "Die André Gide schijnt een homoseksueel te zijn." Zoiets zegt een mens die in een academisch milieu wil meetellen niet. Niet het feit dat Gide de voorkeur

VU-MAGAZINE—FEBRUARI 1989

gaf aan zijn seksegenoten was in deze kring in die tijd schokkend, maar het feit dat de jonge slavist dit als iets nieuws meldde. Van het Reve beschrijft hoe in de kring een bedremmelde stilte viel. Niemand zei iets. Het zeggen van "Die Gide schijnt een homoseksueel te zijn", is net zoiets als zeggen; "Die Napoleon schijnt bij Waterloo verslagen te zijn." Met zo'n uitspraak plaats je jezelf buiten de Europese beschaving. In ieder geval maak je duidelijk dat je het corpus van algemeen beschaafde mensen in dat deel van de wereld niet beheerst.

V

an het Reve beschrijft hoe hij eens in de kroeg, pratend met een groep studenten, op het plan kwam om een boek te maken over het corpus dat een mens moet beheersen wil hij worden aangezien voor een geletterd persoon. Het boek is nooit geschreven, maar de titel was wel bekend; Zie ook onder Mozes. Die woorden zouden

te lezen zijn geweest achter trefwoorden als stenen tafelen, tien geboden en Sinaï. Een van de redenen waarom het boek nooit geschreven werd, is ongetwijfeld het feit dat het corpus waarover het moest gaan, nu eenmaal zwijgend in stand wordt gehouden. Men zegt niet tegen de jon-

Soms wordt het corpus bewust ingezet om er achter te komen waar men een gesprekspartner moet plaatsen. ge slavist dat hij hoort te weten dat Gide homoseksueel was. Juist de wijze waarop dingen niet gezegd worden, spreekt boekdelen. Er zijn niet zoveel ouders die hun dochter ontraden natuurkunde te gaan studeren of schaakgrootmeester te wor-

31

Karel van het Reve: autorijden zonder een opleiding tot automonteur te hebben gevolgd. Foto ANP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen