VU Magazine 1989 - pagina 97

stalleren van een speciaal gerechtshof, dat deze zaak snel kan afhandelen, het opstellen en uitvoeren van een rehabilitatieplan ter leniging van de noden van weduwen, wezen en anderen die hun bestaanszekerheid als gevolg van de ramp verloren hebben, en een voorlopige uitkering van tien tot twintigduizend pesos aan nabestaanden die daarmee een rechtzaak kunnen bekostigen. De onderzoekscommissie heeft inmiddels wèl de schuldvraag beantwoord: voorbijgaand aan alle verklaringen van overlevenden heeft zij vastgesteld dat het andere schip dat bij de ramp betrokken was, zich in de Dona Paz boorde. De vraag hoe dit aanvarende schip, de olietanker Vector uit Texas, in tweeën kon breken, is gemakshalve genegeerd. Zo kan de schuldvraag, met alle juridische gevolgen vandien, immers gemakkelijk van het falende nationale controlesysteem doorgeschoven worden naar erfvijand/vriend Amerika, vanwaar de Vector afkomstig was; wordt er toch nog een nationalistische toets geraakt! Maar de Filippijnse overheid heeft zelf ook niet stilgezeten. Ze heeft een campagne gelanceerd; een beroep op liefdadigheid: Bigey Puzon, waarbij burgers werden opgeroepen een bijdrage te storten ter verlichting van het lot der nabestaanden. Voor elk van de slachtoffers is vanwege het Bigey Puzon-fonds vijfhonderd pesos (vijftig gulden) uitgekeerd aan de nabestaanden; niet meer dan een minimum weekloon. Een fooi, aldus Buiig Buhg Kita, die heeft uitgerekend dat er nog zeker tweemiljoen pesos in het fonds moeten zitten. Het geloof in gerechtigheid hebben ze bij Buiig Buhg inmiddels wel verloren. Om op zeker te spelen, zullen ze de zaak ook in Texas, de thuishaven van de olietanker, aanhangig maken, hoewel ze zelf overtuigd zijn van de schuld van Sulpicio. Als we op weg zijn naar Pier 12 in Manilla's North Harbour, de Sulpiciokade, laat een Bulig-vrijwilliger - een nabestaande dus - zich ontvallen: "Als je geld hebt, kun je makkelijk je recht krijgen. Maar wij, armen, kunnen ons recht wei vergeten, dat zie je toch? Ik begin er serieus over te denken maar naar de bergen te gaan, en me aan te sluiten bij de guerillastrijders."D VU-MAGAZINE—MAART 1989

B

ent u wat u drinkt? Neem dat bronwater uit de Ardennen: u bent dan helemaal niets, wat vocht uit de berg opgevangen, van luchtbelletjes voorzien en in flessen gestopt. Het gemiddelde glaasje water uit de kraan, in het Mokums 'gemeentepils' genoemd, bevat meer noodzakelijke mineralen, en kost aanzienlijk minder. Mundus vult decipi, de mens wil er graag instinken. Aangespoord door zo'n mooie verlichte reclame achter glas, die we tegenwoordig op bushaltes tegenkomen. Ik betrap mezelf erop dat ik veel naar die verlichte reclame kijk, dezelfde aantrekkingskracht als van het tvbeeldscherm. Je bent dus niet wat je drinkt, wat een onzin. Andere vraag: ben je hoe je er uit uitziet? Ook niet: kleding wil een bepaalde indruk op anderen maken. Waarom dat zo vaak conformisme met zich meebrengt laat ik aan cultuursociologen over. De 'spijkerbroek' is er een weerzinwekkend voorbeeld van. Gemaakt uit stevige stof om als plunje van de werkman te dienen, wordt het nu gedragen als dagelijkse dracht, vaak in verfomfaaide en gescheurde vorm (de zogenaamde 'armoe-look'), ook door mensen wier lichaamsvormen een meer verhullende bedekking nodig hebben. De spijkerbroek als ondergang van het avondland. En als je je uitgeeft als doctorandus om meteen nep-bv vanuit het Wereldhandelscentrum onthullende journalistiek te bedrijven? Het weekblad Nieuwe Revu deed dat in 1988, en wijdde er begin dit jaar een reeks rapportages aan. Bestuurderen van bedrijven en gemeenten, advocaten en notarissen en nog wat lieden werden verlokt tot uitspraken over transacties die

ethisch en wettelijk niet altijd kosjer waren. Doel: te achterhalen hoe het nu echt in de Grote Wereld van het geld en het bestuur toegaat. Vraag: ben je waarvoor je je uitgeeft? Deze journalisten wel. Ze benaderden anderen met louche voorstellen, en zij waren dus ook ongure types. Mag je tijdelijkje als schavuit opstellen om met andere schavuiten in contact te treden? Jawel, zegt

co CD

cc

trachten, hetgeen bijvoorbeeld overwegend bij onze dagbladen het geval is (anders dan het Duitse Bildzeitung of de Britse Sun\). Is Revu ditmaal te ver gegaan? Er zijn drie soorten beperkingen: de lezers pikken het niet (de lezers van Revu pikken veel meer dan die van het Handelsblad); de sociale controle binnen de journalistiek stelt grenzen (via de Raad voor de Journa-

Journalist in paljas

cc

het weekblad, als dit in het algemeen belang is. De waakhond-functie van de pers bestaat ook daahn dat onthullingen worden gedaan over verdekte misstanden. Kunnen die misstanden dan niet via speurwerk in normaal toegankelijke gegevens worden achterhaald? Nee, want het gaat juist om zaken die nooit op schhft komen, zonder getuigen aan borrel- en dinertafels worden bedisseld, behoren tot de marge van die Grote Wereld waar we van weten zonder het te willen weten. Gedroegen die journalisten zich immoreel? Dat hangt van de ambiance af waarin ze gewend zijn te werken. In de bouw en op de paardenmarkt gelden andere mores dan in de Raad van Kerken. Als een blad leeft van 'onthullende journalistiek'-dat vaheert van het zeer lage allooi van de roddelblaadjes tot de meer serieuze aanpak van Revu-dan kan er meer dan wanneer men de burgerlijke normen ook in de journalistiek wil be-

listiek, maar ook gewoon de mate van aanvaarding in de dagelijkse omgang); de rechter acht de publikatie onrechtmatig (omdat zij zodanig onzorgvuldig was dat zij aan anderen schade berokkent). Rechter en Raad voor de Journalistiek erkennen het algemeen belang wel degelijk als rechtvaardigingsgrond. Zo zijn velen blij met de rapportage van 1980, waarbij zwart geld werd aangeboden aan banken om dit te witten. Het leidde onder meer tot de Slavenburg-rechtzaak. Maar wanneer is het echt een algemeen belang, of meer het belang van het blad om zijn oplage te verhogen? Zolang dit een zwaarwegende overweging van een redactie moet zijn in de commerciële overlevings-strategie is het moeilijk de zuiverheid daarvan te toetsen. Bij de omroep, voorlopig nog niet afhankelijk van die commercie, is dat anders. Reden om een systeem van publieke dienst omroep te handhaven, zou ik zeggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen