VU Magazine 1989 - pagina 283

Vlaamse soldaten "Hier ons bloed, wanneer ons recht?" kalkten op de kapotgeschoten muur van een kerkje in Merkem? Hun aandeel in de strijd voor een vaderland dat hen als stiefkinderen behandelde en de officiële erkenning van hun taal hoogmoedig negeerde, leidde niet tot het zo gewenste respect voor die taal. Het ijdel blijken van die hoop bracht de Vlaamse soldaten tot de vorming van een Vlaamse Frontbeweging, waaraan de jaarlijks terugkerende IJzerbedevaart ontsproten is; oorspronkelijk uiting van een diepgevoeld pacifisme, en nu omgeven met een geur van fascisme en verheerlijking van het nazidom. Voor buitenstaanders een volmaakt onbegrijpelijk en verwerpelijk geworden fenomeen, waaraan een complexe mengeling van pacifisme, flamingantisme en rechtse politieke ideeën ten grondslag ligt, die specifiek lijkt voor Vlaanderen.

den omhoog zag gaan, niet voor de Romeinse fascistengroet, maar om trouw aan Vlaanderen te zweren ('in houwe trouwe...'). In godsnaam, weten ze dan niet dat ze de vunzigste geesten oproepen die ooit in de twintigste eeuw hebben gewoed? Zijn ze echt zo naïef? Ze zijn zo naief De meesten menen het goed en kunnen maar niet inzien dat ze om onbegrip en loodzware verdenkingen roepen, ja schreeuwen."

H

et maakt België er niet bepaald begrijpelijker op, vooral ook niet voor de goedwillende Hollander. En zelfs degene die Van Istendaels boek leest met de oprechte interesse die het zeker verdient, blijft stuiten op tegenstrijdigheden en tweeslachtigheid die het land en zijn volk in feite nog het best lijken te typeren. Het is dezelfde ambivalentie die ook Van Istendael parten speelt, wanneer hij als prelude schrijft België zowel te beminnen als te haten omdat het beie IJzertoren te Diksmuide staat. Haat en liefde wisselen elkaar was, aldus Van Istendael, af in dat, niet zonder ironie, 'O dieropgezet door een pacifisti- baar België' getitelde, woord vooraf sche generatie soldaten, en is "door Dat de auteur daarbij de vergelijde politieke stompzinnigheid van king met Nederland als katalysator sommige flaminganten een symbool kiest, is veelzeggend: "Ik bemin Belvan collaboratie geworden". Want gië omdat het niets heeft van Holvergeten wordt, meent hij, "dat de lands aanmatiging, zelfgenoegzaamVlamingen zeer oprecht, vanuit de heid, tactloosheid, agressiviteit en buik, massaal vredelievend zijn en kaal onbegrip voor wat buiten de zijn gebleven". Dat massale Vlaamse grenzen ligt. Ik haat België omdat pacifisme "is veel ouder dan de Hol- het noordelijke deel ervan liever landse variant en koppig, onver- achterbaks, duf en provinciaal is vreemdbaar Vlaams (), het is het pa- dan dat het de noodzakelijke cultucifisme van mensen die vier eeuwen rele band met Nederland erkent en lang nooit een eigen leger hebben ge- wil inzien dat de Hollandse ernst en had. Het is het pacifisme van men- zin voor organisatie veruit te verkiesen die gelukkig verstoken zijn ge- zen zijn boven ons belegen amateubleven van een echt vaderland en risme. Ik haat de noordelijke Belg dus ook van de verblinding die die te lui is om goed Nederlands te daarmee verbonden is." willen praten, wiens aartsdomme Nochtans is de IJzerbedevaart ver- angst voor Hofland ons lang geleden worden tot de grande parade van al het Verenigd Koninkrijk der Nederwat Europa aan oude en neo-fascislanden en dus bijna onze hele eigen tische schakeringen te bieden heeft, cultuur gekost heeft." ondanks de eerlijke bedoelingen van De betrokken afstandelijkheid waarhet organiserend comité. Typisch mee Van Istendael 'zijn' België zo Vlaams wellicht, maar ook diep travertederend verdedigt, doet vermoegisch. Van Istendael: "Die ene keer den dat zijn Hollandse jaren - hij dat ik er was, schaamde ik me diep groeide deels in ons land op - toch dat 'Nu het lied der Vlaamse zonen, diepere sporen nalieten dan hij nu een dreunend kerelslied, dat in wilde noordertonen uit het diepst' denkt. Zijn betoogtrant lijkt allesonz' herten schiet' brullend over de zins 'Nederlands' en vooral afvlakte rolde. De angst sloeg me om gestemd op zijn Noorderburen, en het hart toen ik dertigduizend han- heeft - om er tot slot dan toch nog maar een vooroordeel tegenaan te

'In godsnaam, weten ze dan niet dat ze de vunzigste geesten oproepen die ooit in de twintigste eeuw hebben gewoed?'

D

VU-MAGAZINE—JULI/AUG. 1989

gooien - weinig weg van de wijze waarop Belgen hun povere beetjes vaderlandsliefde en minieme snuifjes nationale trots gemeenlijk tot uitdrukking plegen te brengen. Van Istendael heeft zich daarmee de rol van buitenstaander aangemeten; de profeet (dat wel!) in eigen land. En die is daar - zoals bekend -- zelden geëerd. Zijn franstalige landgenoten zullen met opgetrokken neus aan zijn monnikenwerk voorbijgaan. En de kans is groot dat néderlandstalige Belgen - zo ze al van zijn 'labyrint' kennisnemen - de inhoud zullen afdoen als 'gezever en zotteklap'. Het bewijst Van Istendaels grote gelijk. Maar het is óók spijtig, zunne.D 17

IJzerbedevaart te Diksmuide: 'door de politieke stompzinnigheid symbool van collaboratie geworden'. Foto ANP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen