VU Magazine 1991 - pagina 456

1972

Crisis in het groeigeloof 'Een vrij geladen onderwerp', noemde prof.dr. Bob Goudzwaard - oudparlementariër voor de ARP, en kersvers hoogleraar economie - het thema dat hij, maart 1972, in zijn inaugurele rede aansneed. 'Economie en vooruitgang' heette de oratie, waarin hij het einde van het economische groeigeloof aankondigde. Veel van zijn voorspellingen zijn bewaarheid. Maar of de samenleving daaruit inmiddels de bijbehorende les heeft getrokken, is de - onverminderd actuele - vraag. Fragmenten uit een interview met Goudzwaard, dat in het maartnummer van 1972 verscheen.

H

oe komt het dat pas de laat- feet niet erg geslaagd hoor. Ik verste jaren het besef van gren- wacht (weer serieus) dat het zal zen aan de groei doordringt? gaan via actie en reactie. Dat we een "Ik dacht dat er een irrationeel ele- innerlijk verdeeld toekomstbesef bij ment in zat. Het vertrouwen is ge- de mens zullen krijgen. schokt, dat in het voetspoor van de economische groei en techniek de garanties opgesloten liggen voor een beter, gelukkiger leven. Dit vooruitgangsgeloof, dat al meer dan twee eeuwen diep in het westerse denken verankerd zit, is geleidelijk aan in een crisis geraakt. De mens is gaan aarzelen of het wel waar is. En dat is een nieuw element."(.)

Kunt u zich voorstellen dat veel mensen, vooral die met lagere inkomens, met een zekere scepsis uw verhaal zullen aanhoren? Bent u niet bang dat ze het voor een nieuwe smoes zullen aanzien om hen kort te houden? "Die reactie kan ik me voorstellen. Onverwacht is het niet als je ziet hoe vaak smoezen, gelegenheidsargumenten of redeneringen pour besoin de la cause worden gebruikt om onrechtmatige inkomensverschillen te rechtvaardigen. Ik kan wel begrijpen dat zo'n reactie komt. "Aan de andere kant is het - dacht ik - een reactie die een zeker gevaar in zich heeft. Wanneer men zo'n "Aan de ene kant zul je zien een zich verhaal beoordeelt naar het effect op vastklampen aan, een stimuleren eigen inkomen, worden de eigenlijke van, en een zich gelukkig voelen in problemen ontlopen. Ik vind het ty- een groeiende welstand - waar de reperend voor onze samenleving dat, clame ook toe noodt - ; een 'er niet wanneer het gaat om inkomensver- zónder kunnen'. Maar aan de andehoudingen, niet de vraag centraal re kant ontstaat een oplopende staat welk deel van het nationaal in- angst, een toenemende bezorgdheid komen de sociale partners respectie- voor de consequenties van onze eivelijk krijgen, maar dat de discussie gen daden. In die spanning zullen zich geleidelijk aan geheel verlegd we geneigd zijn de consequenties te heeft naar de vraag: welk deel kunontlopen en zullen we proberen de nen we veroveren van de toeneming schuld steeds op anderen af te schuivan het nationaal produkt? Dat ven. vooronderstelt automatisch econo"Wat ik dus voorzie is dat in de toemische groei. De strijd om betere inkomst niet de bereidheid zal ontkomensverhoudingen is geslagen in staan tot het accepteren van een lade ban van het geloof in de econogere welstandsgroei, maar dat wel de mische groei. Ik ben bang, dat je op die manier elkaar met z'n allen in neiging zal toenemen om de straat op te gaan met spandoeken, omdat het slop helpt. (.) men vindt dat het miheu moet wor"Ik vermoed dat we met de jacht op den verbeterd, dat er meer aan onteconomische groei en het geloof in wikkelingshulp moet worden gede techniek gaan vastlopen wat be- daan, enzovoorts. Die gespletenheid treft de beperkte voorraad grond- is nu al voor een deel in ontwikkestoffen en het milieu." ling. "Maar je kunt alleen iets bereiken U verwacht niet dat het inzicht tijdig dacht ik - als we bereid zijn ons bezal baanbreken, dat... paalde dingen te ontzeggen. Anders "Ik vermoed dus, dat het zo zal ontstaat er een kortsluiting en zullen gaan, maar... (lacht) ik ben als pro- we steeds meer onrecht gaan bedrijVU-MAGAZINE—DECEMBER 1991

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen