VU Magazine 1993 - pagina 106

^^Het is heel leuk te berekenen hoeveel vet een vogeltje moet opslaan om zonder stoppen over de Sahara te kunnen vliegen. yy Maar het gaat hier om spontane zelfordening; iets wat zich aan de voorspelling en beheersing van de wetenschap onttrekt. Ik vraag aan Tennekes of hij zijn radicale opvattingen al had toen hij in 1977 bij het K N M I kwam werken. "Toen ik hier kwam," antwoordt hij, "was ik al bezig 'de filosoof van het weerbericht' te worden. Maar in de jaren daarvoor was ik een pure techneut. Dat is de traditie waarin natuurwetenschappers opgroeien, een ambachtehjke traditie van sommetjes maken waarin geen enkele vorm van reflectie bestaat. Je mag zelfs geen füosofie hebben, want dat stoort alleen maar bij het aanleren van het handwerk. Vlak voordat ik bij het K N M I kwam werken had ik mij al in de zaak verdiept en begon ik te twijfelen." B

16 v u MAGAZINE M A A R T 1993

worden. Die fenomenen kunnen een eigen leven gaan leiden. Dat is de oorzaak van de grotere wispelturigheid van de computer." int de computer op de werkelijkheid te lijken en zelf een chaotisch en grillig systeem te worden? "Het model zelf begint inderdaad op de atmosfeer te lijken, maar dat verbetert de voorspelkracht niet. Je kunt maar beter een wat grofmazig systeem hebben, al die kleinschalige fenomenen doen je de das om. Het model wordt grillig. Je lokt chaotisch gedrag van de microstructuur van het computermodel uit. De praktijkmensen klagen steen en been: waarom gedraagt het model zich zo onrustig? Dan zeg ik: die wispelturigheid hebben juUie er speciaal ingebouwd. Mijn persoordijke prognose is dat we met de weersverwachting niet verder zuUen komen dan deze vijf dagen." H

Wordt het terugschroeven van de verwachtingen door meteorologen ervaren als een teleurstelling? "Ik wou maar dat het als een teleurstelling gevoeld werd. Dit soort consequenties wordt in natuurwetenschappelijke kring liever genegeerd. De mensen in het vak zien het probleem helemaal niet. Wij hebben nooit geleerd te reflecteren. Nooit geleerd om, als iets raars gebeurt en de computer zich als het ware tegen ons keert, stil te gaan zitten en te overdenken: wat is hier aan de hand? Dat hoort niet bij de opleiding van een fysicus. Het Franse equivalent van het K N M I wil een consortium van onderzoekers samenstellen voor een model dat nog twintig keer zo ingewikkeld is als het huidige. Ik kan mij jnet de beste wil van de wereld niet voorstellen dat ze zich op die manier niet nog dieper in de nesten werken."

Had u nog wel het idee dat het weerbericht aanzienlijk verbeterd kon worden? "Toen ik kwam, dacht ik nog datje een weersvoorspelling van ongeveer twee weken zou kunnen halen. De praktijk was toen een dag of drie. Er gaapte dus een gat tussen theorie en praktijk. Maar sinds 1975 is de vooruitgang van het weerbericht veel langzamer gegaan dan we verwacht hadden. N u zitten we aan het einde, de verwachtingen zijn teruggeschroefd. Feit is H In publikaties heeft u gezegd dat de hoogte datje met enig fatsoen over een periode van vijf van uitgaven in de meteorologie en andere wedagen het weer kunt voorspellen. Binnen die tenschappelijke disciplines aan de orde gesteld termijn is de voorspelling nog een beetje de moet worden. Ik neem aan dat zulke uitlatinmoeite waard, maar ga je over die vijf dagen gen u door uw collega's niet in dank worden heen, dan wordt de voorspelling zo slecht datje afgenomen? er niets meer aan hebt. "Natuurlijk wordt mij dat kwalijk genomen. "Meteorologen zijn het er over eens datje met Maar ik vind het nodig dat hierover gepraat veel meer technische mogelijkheden een wordt. Mensen sterven met een miljoen aan weersverwachting van zeven dagen zou kunnen bewakingsapparatuur, buizen en electronica om bereiken. Maar ik ben het daar niet mee eens, zich heen. Maar de verpleegster die een arm want een voorspelling van mij van een jaar of om je heen kan leggen, is wegbezuinigd. Mij vijf geleden is uitgekomen. In de zomer van kun je niet wijsmaken dat de voortdurende 1991 is op het gemeenschappelijke computerkostenstijging van de gezondheidszorg zo'n fancentrum voor de Europese meteorologie in E n tastische vooruitgang is." geland de nieuwste computer geïnstalleerd. Een paar jaar eerder riep ik: 'er komt een moment H De onderzoeker wil zijn speeltje? dat een grotere computer juUie resultaten min"Dat is een consequentie van het ontbreken der in plaats van meer nauwkeurig maakt.' En van reflectie in de wetenschap. De vooruitgang verdomd, dat is nu het geval. Een vijf keer zo van de wetenschap wordt afgemeten aan de grote computer als voorheen levert nu een toename van de technische hulpmiddelen. Dat is slechtere weersverwachting op. Dat komt door volstrekte onzin. De wetenschap is ervoor om de toenemende instabiliteit, doordat meer kleinna te denken. En nadenken kost, behalve het schalige fenomenen in het model toegelaten loon van de wetenschapper, helemaal geen geld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen