VU Magazine 1993 - pagina 336

voorkomt, heb je er kennelijk geen oog voor. Dan ben je een slechte psycholoog. Dus moetje er in ieder geval een paar hebben. Dat zijn hele subtiele processen. Veel van mijn collega's gaan maar een beetje met de trend mee. Ik vind ze laf. Ontzettend laf. Ik heb geen zin om mijn mond te houden want ik heb teveel ellende van valse beschuldigingen gezien. Maar omdat ik mij vaak kritisch uitlaat, word ik al met meer door mijn collega's aangesproken."

Verhulst vindt dat de kritische zin bij veel hulpverleners volledig ontbreekt. "Ze horen niet in de hulpverlening thuis. Als je niet meer de feeling hebt om onderscheid te maken tussen realiteit en irrealiteit, wordt het een enorme puinhoop. Veel psychologen zeggen dat het niet uitmaakt of iets waar is gebeurd, als het maar 'subjectief werkelijk gebeurd is. Een droom of een fantasie kan dan dezelfde emotie oproepen als een feitelijke gebeurtenis. Het door elkaar halen van reahteiten is het ergst bij de New Age ; het alternatieve circuit met zijn regressietherapieën en rehirthing is steeds meer veld aan het winnen en richt een enorme schade aan. Daar kun je eindeloos ouwehoeren over vroegere levens. "Het verwarren van fantasie en realiteit is een gevaarlijke ontwikkeling. Het realiteitsbesef van veel mensen is toch al niet zo krachtig, dat moetje als psycholoog niet verder gaan afzwakken. Wat de meeste mensen nodig hebben is een strakke oriëntatie op de realiteit: je moet nagaan wat het probleem is, wat de oorzaken en de mogelijke oplossingen zijn. Een nuchtere, rationele manier van omgaan met emoties; want emoties zijn wel degelijk heel belangrijk." Het vermogen om onderscheid te maken tussen waarheid en onwaarheid is bij veel hulpverleners zwak ontwikkeld, vindt Verhulst. "Als een patiënt gevraagd wordt hoe het met zijn jeugd zit en hij antwoordt zich daarvan weinig te herinneren, wordt al snel de conclusie getrokken: incest of mps. Wat we moeten doen is veel kritischer gaan zoeken naar critena op grond waarvan je mensen kunt beoordelen. Iedereen kletst elkaar maar na. Er v/ordt volgens mij weinig serieus onderzoek gedaan naar de werkelijke signalen van incest. Het is de taak van de wetenschap objectieve criteria te formuleren, maar daar heeft de wetenschap volstrekt in gefaald. Het is nu één grote zooi, niemand ziet door de bomen het bos meer. "Overigens is het mijn vermoeden dat echte incestplegers vrijwel altijd bekennen. Ik heb er heel wat ontmoet en vaak bekenden ze omdat ze bijvoorbeeld geplaagd werden door schuldgevoelens. Echte psychopaten zijn er niet zo heel veel. En als ze niet bekennen worden ze vaak verlinkt door hun omgeving, door hun vrouw of door andere kinderen."

26 / ü MAGAZINE SEPTEI/EEP. iS93

Oude Pekela, de Bolderkar, het Enschedese jongetje dat honderden kleuters aangerand zou hebben, de babylijkjes m Epe, de satanscultussen. Er is de laatste jaren m Nederland nogal wat gebeurd. Het ene grote zedenschandaal na het andere. Wat voor rol hulpverleners en media (die immer sensatiebelust heten te zijn) daar ook in gespeeld hebben, klaarblijkelijk bestaat er bij het publiek ook een zekere ontvankelijkheid voor sterke verhalen met hulpeloze kinderen als slachtoffer. Want veel meer dan sterke verhalen, zogenaamde 'broodjes aap', zijn het doorgaans niet. Een voorbeeld van zo'n hedendaags broodje aap is de psychose die in Amerika ontstond over de officiële feestdag Halloween. Tijdens Halloween gaan kinderen met een lampion langs de deuren, onder meer om snoep te krijgen. Het

Marten Brouwer:

"Ergens moet het kwaad toch zijn.

hardnekkige gerucht ging dat sadistische vreemdelingen scheermesjes in het snoep stopten. De socioloogjoe/ Best ging alle aangiften na en in vrijwel alle gevallen bleek het om vals alarm te gaan. In slechts één geval bleek een kind gestorven te zijn. En dan niet door toedoen van een sadistische vreemdeHng; nee, een vader had zijn eigen kind vergiftigd. Het beeld van het ernstig bedreigde kind is pas m de loop van de jaren zeventig zeer gangbaar geworden. In de volkscultuur van de jaren zestig, zo laat Joel Best zien, waren het vaak de kinderen die de duivels waren. In een film als ' R o semary's baby' brengt Mia Farrow een satanskind ter wereld. Dat beeld weerspiegelde de toestand in 'de buitenwereld': in de jaren zestig groeide een generatiekloof, de jongeren keerden zich af van de wereld der volwassenen. Zij ontpopten zich als monsters. In de volkscultuur van de jaren zeventig en tachtig bestaan daarentegen geen lastige, ongehoorzame of opstandige kinderen. Het kind is een kwetsbaar wezen dat van buitenaf, door satanisten of andere kv/aadv/illenden bedreigd wordt. Dat correspondeert, stelt Best, met de veranderde maatschappelijke omstandigheden. Het grote toekomstoptimisme waar Amerika altijd het patent op had, was aan het vervagen. Kinderen zijn bij uitstek de vertegenwoordigers van de toekomst. Wie dus de toekomst wil veilig stellen moet het kind beschermen. Alle ingewikkelde spanningen die een gemeenschap bedreigen v/orden geprojecteerd op een vijand die het gemunt heeft op 'onze kinderen'. Een vijand die des te gevaarlijker is omdat hij onherkenbaar is, zich vermomt en op de meest onverwachte momenten opduikt.

• • • ^ • • • ^

Achtervolgingsv^^aan

De aan de Universiteit van Amsterdam werkzame massapsycholoog prq/^ dr. Marten Brouwer wijst er op dat het geloof in duivels en heksen zeker m Amerika geen onbekend feno-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen