VU Magazine 1994 - pagina 247

Potentiële brandhaarden zijn traditioneel werkterrein van spionnen en dat is ook nu nog het geval. "Neem de republieken rond Rusland", stelt de historicus. "Het is onduidelijk of Moskou die gebieden tot haar invloedssfeer rekent. Is een land als Georgië nu Amerikaans of R u s sisch gezind? De Georgiërs buigen de ene keer naar R u s land en de andere keer naar de VS. Daar kunnen confrontaties ontstaan. En in principe kun je er dan van uit gaan dat inlichtingendiensten er hun voelhoorns hebben uitgestoken." Dat Georgië niet op zichzelf staat, blijkt wel uit het gegeven dat minder dan vijftien procent van het immense CIA-budget tegenwoordig nog wordt gespendeerd aan het gebied dat vroeger de Sovjetunie vormde. De spionnenatlas is aan een herdruk toe. Dertig buitenlandse 'stations' van de Russische KGB (sinds kort omgedoopt tot SVR; de inlichtingendienst buitenland) zijn opgeheven. De zwaarste klappen vielen in landen als Angola, Ethiopië en Mozambique. De Graaff "Ten tijde van de koude oorlog probeerden het westen en het Warschaupact de derdewereldlanden in hun kamp te trekken. De bestrijding van inlichtingendiensten had dus vooral plaats in die gebieden. Dat verandert nu. Rusland heeft de ambities van de Sovjetunie op een lager pitje gezet. Op dezelfde voet doorgaan in Afrika en Azië was niet meer te verantwoorden. Spionage is dus wat dichter bij huis gekomen."

er bijvoorbeeld in het ministerie van Defensie wordt gedacht over zaken die Rusland aangaan. Enkele jaren geleden nog is een aantal KGB-agenten uitgewezen omdat ze een opvallende belangstelling voor de Rotterdamse haven aan de dag legden. De interesse voor dergelijke objecten bestaat volgens Duijn overigens zeker niet alleen in R u s land (waarvan je het kunt verwachten), maar ook in de Verenigde Staten en andere van oudsher bevriende landen.

^^•••••••B

Drs. Bob de Graaff: "Spionage is wat dichterbij

Belangen

De veranderingen begonnen in Moskou. Daar werd IJzeren Felix van zijn sokkel gehaald. Vroeger kon je nauwelijks heen om het reusachtige standbeeld van Felix Dzerzjinski, de gevreesde oprichter van de KGB. Met een grote hijskraan is het gevaarte verwijderd. In het midden van het verkeersplein in de binnenstad staat nu een verweerd betonblok. Decennia lang herinnerde het statige beeld de Moskovieten aan Stalins terreurregime. Het beeld staat pal voor een vaalgeel kantoorgebouw; nog steeds het hoofdkwartier van de Russische geheime dienst. Opzichtige videocamera's begluren de directe omgeving van het gebouw. Aan de achterzijde ligt de beruchte Loebjankagevangenis, waar talloze 'politiek incorrecte' Sovjetburgers zijn terecht gesteld. Yevgeni Primakov is de Russische spionnenbaas. Het hoofd van de SVR, bekend als bemiddelaar in de Golfcrisis, heeft het in meerdere opzichten zwaarder dan zijn voorgangers. Met een gekortwiekte organisatie vecht hij aan een veel breder front dan de oude kapitalistenbestrijders. De Russische inlichtingendienst, zo zei een van Primakovs adviseurs in november 1991, gaat er niet langer van uit dat Rusland vijanden heeft. Rusland heeft alleen nog belangen. Dat kunnen politieke, economische, technologische en industriële belangen zijn. Niet altijd zijn ze langs de conventionele wegen te behartigen. Daarom gaat de spionage gewoon door - alsof er nooit een strijdbijl is begraven tussen Oost en West. De contraspionage probeert gelijke tred te houden. Ook de Nederlandse inlichtingendiensten hebben niet de illusie dat de Russen ons land sinds de politieke omwentelingen links laten liggen. In zijn hoedanigheid als hoofd van de Militaire Inlichtingendienst (MID) zei de inmiddels gepensioneerde commodore P.J. Duijn enkele maanden geleden dat er zeker nog door Russen wordt gespioneerd in ons land. Ze komen niet langer om het aantal wielen onder onze tanks te tellen, maar willen dolgraag weten hoe

^^^••••^

Haat-liefdeverhouding

O o k bondgenoten bespioneren elkaar, zei Duijn met zoveel woorden. Het is een praktijk die slechts ten dele voorkomt uit het simpele gegeven dat de gemeenschappelijke vijand is verdwenen. Het ene land kan pohtiek of economisch gewin hebben bij informatie die het andere land Hever voor zich had gehouden. Vorig jaar ontstond er enige opschudding rond de luchtvaartshow op het vliegveld van Le Bourget bij Parijs - de grootste in zijn soort ter wereld. De CIA had voorafgaand aan het evenement een waarschuwing laten uitgaan naar de deelnemende Amerikaanse bedrijven: van Franse zijde zou er wel eens gespioneerd kunnen worden. Vliegtuigfabrikant Hughes besloot hierop thuis te blijven en Pratt & Whitney

huis gel<omen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen