VU Magazine 1994 - pagina 479

Li^€R S^^^^**'^ D^Sallem

Een wereldkaart uit de twaalfde eeuw. In het noorden toont de kaart mythische volkeren zoals de Cynocefalen (hondekoppigen), Antropofagen (menseneters), Amazonen, Hyperboreërs, Gag en Magog.

-

•'t'

•••-1

_

' - -^ll

"€''

verlangen in het Noordpoolgebied' (zo luidt de ondertitel): "Veel oude kaarten van het Noordpoolgebied waren met hun legendarische eilanden alleen de uitdrukking van het verlangen naar iets beters, naar een vermindering van de beproevingen van de mens - naar de Eilanden der Gelukzaligen of naar een weg naar de Molukken, de 'Specerij-eilanden', buiten Spaanse schepen of Turkse bemiddelaars om. Je vouwt zulke kaarten op en legt ze zachtjes weer in de la, uit een zekere eerbied voor de menselijke geschiedenis, het verreikende van de menselijke begeerte en een verlangen naar voldoening dat de grenzen van j e vaderland overschrijdt." Zo lang het poolgebied een onbereisd deel van de wereld was, had de verbeelding er vrij spel. Maar toen Brunei uit Enkhuizen vertrok, begonnen de gissingen en mythen al geleidelijk plaats te maken voor b e trouwbare, op waarneming gebaseerde kennis. Daarmee ging ook iets verloren: een wereld die door haar onbekendheid geschikter was om angsten en verlangens op te projecteren. Literatuur:

in een ketel met kokend water gegooid. Ten slotte verscheen hij weer, levend en wel, met bovennatuurlijke boodschappen voor zijn volk. Verzinsels? Johnsons beschrijving geeft verrassend realistisch weer hoe het eraan toe kan gaan bij een sjamanistische ceremonie, maar zonder die uitleg lijkt zijn verslag maar iets minder bizar dan berichten over mensen met hondekoppen.

de tien verloren stammen van Israël aangegeven, op een kaart van Groenland prijken twee agressieve pygmeeën. Over die kaarten schrijft Barry Lopez in 'Droombeeld Arctica' (1986), een prachtig boek over 'verbeelding en

'Bij noorden om' is een leesboek en een kijkboek. D e tientallen kaarten uit Brunels tijd hebben op een toeschouwer uit de late twintigste eeuw het effect van een vertrouwd gezicht, gezien in een lachspiegel. Continenten zijn gezwollen of sterk vermagerd, Groenland is vergroeid met Noord-Amerika, in de Atlantische Oceaan drijft een groot aantal denkbeeldige eilanden: Grocland, Icaria, Drogeo, Frisland, Grisland, Neome en Podalida. O p een kaart van Siberië zijn de woonplaatsen van

(ONGR

Paul Biegel: 'Anderland; Een Brandaan mythe', Uitgeversinaatschappij Holland, Haarlem, 1990. Prijs f22,50. Marijke Spies: 'Bij noorden om; Olivier Brunei en de doorvaart naar China en Cathay in de zestiende eeuw', Amsterdam University Press, 1994. Prijs f 4 9 , 5 0 .

INGEZONDEN MEDEDELING

[HEN

T R A I N I N G E N . V E R G A D E R I N G E N . CURSUSSEN ZALEN, DISCUSSIEKAMERS, HOTEL, RESTAURANTS, BARS, SQUASH, TENNIS, SAUNA, FITNESS, ZWEMBAD.

leeuwenhorst congrescentrum

NOORDWIJKERHOUT TEL:(02523)78888

lEEUWENHORST GEEFT INSPIRATIE DE RUIMTE

37 VU MAGAZINE DECEMBER 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen