VU Magazine 1996 - pagina 550

Wetenschap Bart Voorzanger

Hoe komt het toch dat zich in landen met hoogstaande

geschreven was als het Boek der Boeken, en met hetzelfde doel: de mens de middelen te bieden om inzicht te verwerven in Zijn grootse opzet. Maar dat idee bleek voor Chinezen onbegrijpelijk. Bij een natuur die in wonderbaarlijke regelmaat beantwoordt aan door God de schepper gedecreteerde algemene wetten, stelden zij zich geheel niets voor. "Hoogdravende woorden die geen enkel idee oproepen en die het verstand absoluut niet verlichten," zo reageerden zij volgens een Franse missionaris. Technische snufjes nam men waar ze bruikbaar leken graag over, maar de westerse wetenschap en de westerse religie sloegen geen van beide aan.

culturen als China, Japan en India geen 'echte' wetenschap ontwikkelde? Is onze rationele wetenschap wellicht een typisch westers idee? En waar komt dat idee dan vandaan?

Toen Europese missionarissen in de zestiende en zeventiende eeuw begonnen met hun zendingswerk in Chma, hadden ze al snel door dat spiegeltjes en kraaltjes hier weinig zouden uithalen. De Chinese cultuur was in technisch en artistiek opzicht hoog ontwikkeld. De heilsboodschappers gooiden het daarom over een andere boeg. Ze presenteerden eerst de voortbrengselen van de westerse wetenschap: de astronomie en de mechanica, de correct voorspelde zonsverduiste-

34

WCS DECEMBER

K

ringen en de secuur lopende klokken. En de Chinezen waren onder de indruk. Die avondlandse lomperiken bleken tot heel wat in staat. Maar de volgende stap in de missionaire strategie mislukte. In westerse ogen wezen deze technische prestaties op een superieure wetenschap, en dus op een superieur wereldbeeld, met inbegrip van een superieure religie. Westerlingen zagen wetenschap als een exegese van het Boek der Natuur, dat evenzeer door God

De relatie tussen wetenschap en geloof is op dit moment aardig gespannen. In fundamentalistische streken wordt het evolutie-onderwijs weer eens in het nauw gebracht. In andere kringen is het bon ton wetenschappelijk en dus ongelovig te zijn. En de kleine groep van mensen die met goede bedoelingen en aimabele woorden proberen de tegenstellingen te overbruggen, of zelfs syntheses teweeg te brengen, worden van twee kanten aangevallen omdat ze of de bijbel of de wetenschap geweld aan zouden doen. Die spanning projecteren we ook op het verleden: wie nu de godvruchtige inleidingen leest die grondleggers der westerse wetenschap als Bacon, Newton, Descartes, hun werken meegaven, schudt maar al te vaak zuchtend het hoofd om een tijd waarin de bekrompenheid der machthebbers zoveel hypocrisie kon afdwingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen