VU Magazine 1997 - pagina 70

Wie schrijft die blijft. Als ze geen brieven, autobiografische geschriften of studies hadden nagelaten, hadden we de levensverhalen van de drie zeventiende vrouwen aan wie historica Natalie. Zemon Davies haar nieuwste boek gewijd heeft, nooit gekend. Als ze niets hadden opgeschreven, als niemand het de moeite waard had gevonden hun werk te laten drukken en als een historica tenslotte twee eeuwen later hun geschriften niet had opgespoord, was er niets van hen gebleven. Beroemd waren ze niet, van adel evenmin. Voor de historica was het niet gemakkelijk hun levens na te trekken. Het opsporen van hun boeken en geschriften moet flink wat moeite hebben gekost. De zoektocht heeft zich uitgestrekt van SintPetersburg tot Paramaribo en van Amsterdam tot Quebec. Er kwam Frans en Jiddisch aan te pas. Negerengels en Latijn, en zelfs een enkele indianentaal. Maar het resultaat mag er zijn: de biografieën van drie uitzonderlijke dames uit de vroeg-moderne tijd zijn in één boek bijeen gebracht. Wat de joodse handelaarster, de katholieke non en protestantse botaniste verbindt, is het feit dat ze geschreven hebben. De joodse Glikl bas Judah Leib (1646-1724J uit Hamburg liet haar twaalf kinderen een autobiografisch geschrift na in zeven delen. Het project waar ze vele jaren aan gewerkt heeft, begon ze na de dood van haar eerste echtgenoot "om me te helpen tegen de melancholieke gedachten tijdens de vele slapeloze nachten." Ook de Franse non Mahe de 1' Incarnation (1599-1672) richtte zich in haar geschriften tot haar kind, haar enige zoon Claude. Zij wilde zich met haar religieuze autobiografie ten opzichte van hem verantwoorden voor haar keuze om in het klooster in te treden op het moment dat de jongen pas elf jaar oud was. De derde zeventiende-eeuwse dame aan wie Zemon Davies een hoofdstuk wijdt, valt enigszins buiten deze orde. Maiia Sybilla Merian (1647-1717) uit Frankfurt

70

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1997

Wat hebben vrouwen die in de zeventiende eeuw leefden met elkaar gemeen? Dat ze in de marge van de geschiedenis vertoefden. Maar vervolgens houden de overeenkomsten snel op.

In de marge

heeft weliswaar boeken nagelaten, maar die waren wetenschappelijk van aard en niet autobiografisch. De botaniste en geleerde heeft haar leven gewijd aan het nauwkeurig natekenen en beschrijven van rupsen, vlinders en andere insecten. De levens van de drie vrouwen die Zemon Davies met behulp van hun nagelaten werk nauwkeurig en met een overvloed aan details weet te reconstrueren, vertonen weinig overeenkomst. Hetzelfde geslacht, dezelfde tijd, en min of meer dezelfde klasse. Maar verder had-

den de drie stadse dames behalve hun zin voor avontuur en hun belangstelling voor het geschreven woord weinig gemeen. Het meest in het oog springend is het verschil in culturele en religieuze achtergrond. De joodse godsdienst is bepalend voor de stijl en de sfeer van de Jiddische geschriften van Glikl bas Judah Leib, terwijl haar katholieke overtuiging voor Marie de l'Incarnation zelfs de enige reden is om te gaan schrijven. In het wetenschappelijk werk van de protestantse Maria Sybilla Merian komt God

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen