Het Calvinisme en de Kunst - pagina 34

34

Zoo waant meer dan is

— en misschien zielkundig, door sympathie van gsest, Calvinist zielsuiting staat —

één,

alleen de Calvinist hier

maar

als Calvinist

in

tot het indringen in 13ilderdijks

als

zonder omwegen erkend, zeg ik dat niet. spande ook hier den zang te sterk maar onder die overdrijving school toch de taal van het genealogisch aan zichzelf Overdrijving, het

zij ;

ontdekt genie. Er was meer dan men waant uit Cats „leuterend gerijmd"', zoo men 't noemt, in liilderdijks schitterende poëzie overgegleden. Vergeet niet, uit de rups wikkelt zich rups en vlinder zijn in levenskern één. de kapel los Ge hadt, dit versta ik, na de reuzenworsteling met Spanje en Rome beide, van den Calvinist een machtig epos, een lyriek der bevrijding, een diep in de karakters ingesneden drama jNIaar wie zoo spreekt, rekent als van Shakesi)eare verwacht. met onzen landaard niet. Een echt Hollander is bang voor water, en staat tot ergerens toe te aarzelen aan den kant^ of hij den sprong wel wagen zou; maar, eens in het water, zwemt En zoo ook, eenmaal uit het water weer op hij als een rot. het droge gekropen, denkt hij nauwlijks meer aan den stroom, waarin hij de forsch gespierde armen uitsloeg. Ons flegma spreekt daarin, en niets verrast u na het Bestand meer, dan de snelheid, waarmee ons volk zijn slagzwaard in de spade en zijn spies in sikkels heeft omgesmeed. Er is bijna geen overgang. Vandaar dat Bilderdijk, toen het Calvinisme aan het eind der vorige eeuw gekrenkt wierd, met forsche stem den strijdzang aanhief, maar Cats temidden van het triomfeerend Calvinisme van huishaard en altaren zong. Echt poëtisch in eigen strijd slechts de voortzetting en herhaling van de worsteling uit Oud en Nieuw Verbond ziende, vonden onze vaderen hun epos in oud Israëls annalen, de zielsverheffing der lyriek in David's Psalmodie, hun drama in de geloofsworsteling der wolke van getuigen gereed liggen en wat het volk vroeg en Cats het schonk, was niet verheffing van eigen glorie, ^^") maar een poëtisch inleven in den buit van vrede en huislijk geluk, ons als vrucht onzer worsteling door den God onzer slagorden in den schoot geworpen. Op dien buit wierpen zich onze meesters van het penseel, en op dien buit heeft ook Cats zich geworpen. Elk stuk van dien buit bezag hij met zijn dichterlijk microscoop tot in zijn innerlijkste samenstelling, en het is die kostelijke schat van huislijke ziele weelde, dien Cats ons in den zachten glans van ;

;

Goddelijke goedertierenheid uitstalt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen