De verflauwing der grenzen - pagina 19
Rede bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit op 20 october 1892
^7
verflauwd
schaduwlijnen
ons bewustzijn,
het
ja,
Immers alle onderscheid van ons bewustzijn, óm
worden.
vermogen
zelf
in
te
onderscheiden, wortelt ten leste in deze primordiale tegenstel-
Denk u haar weg, en
ling.
wordt nacht; een nacht bij aan uw horizont zich in
het
wier schaduwachtige donkerheid
alles
één vaal grauw voor u op'ost. En toch,
juist
deze wortel-tegen-
moeder aller creatuurlijke tegenstelling, hegiiU elk met te loochenen. Zóó als ge de Heilige Schrift openslaat, komt de pantheïst aanstonds reeds bij den solemneelen aanhef van Genesis één met Gods heilige openbaring in botsinof. Neen, niet ïn den èemüte, want een begfin was er niet niet geschapen, want de w"ereld is eeuwig en niet hemel en aarde, want m-^'Jenseits is een droombeeld 63). De drie diepst uitgesneden grondlijnen onzer onderscheiding alzoo met
stelling,
pantheïst
;
;
één streek uitgewischt of verflauwd ja weggenomen ;
tusschen
God
wat
is
hier
stellingen
en wat
En
ginds.
emdigt, zich
veel
begon,
stuit
en eeuwigheid, tusschen
tijd
toch met de opheffing dier tegen-
immers, zoolang de geschiedenis nog loopt, heeft
ook ons denken het pad schiedenis
grens
Pantheïsme wel beginnen. Het kan niet
het
moet:
Want
anders.
en de wereld, tusschen
alle
evenzoo
en
het.
vrij,
Daar
maar bij
vindt
bij
het punt waar de ge-
het
punt,
het
vooy
waar zich
ze
en
eens achter
een peilloozen afgrond, waarover geen sprong te wagen,
min
begin,
een brug te
spannen
is,
en daarom tnoet het dat
en nioef het dat einde, tot wat
God en de
prijs
ook, wegcijferen.
wereld, ze kunnen voor den pantheïst niet als twee
eigen substantiën bestaan.
Doch
wat ge mij zult tegenwerpen. Immers gij zult mij herinneren aan wat ik straks zelf beleed, dat namelijk in de hoogere wetenschappelijke kringen thans een gansch andere wind waait dat in die betere kringen, mét het Materialisme, ook het Pantheïsme reeds lang ter deure is uitgewezen en dat men, zijn non liquet over den oorsprong, den grond ik begrijp,
;
;
en
het
doel
vreden meè
der stelt,
dingen openhartig
om
uitsprekend, er zich
te-
de verschijnselen der natuurlijke en der
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1892
Abraham Kuyper Collection | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1892
Abraham Kuyper Collection | 104 Pagina's