Antirevolutionaire Staatkunde - pagina 544

:

HET STAATKUNDIG PARTIJWEZEN.

536

Mutualisme,

Proudhon's

op

de breuke, die

uit

Het

doel

bereiken

te

kwam

1870, het

alles

Organisme geslagen was.

het maatschappelijk

in

mocht,

ook kosten

het

Communisme van

de lagere volksklasse, de arbeidersstand, moest, wat

Proletariaat,

dit

het

levensconditie

in

zou

viel,

elk

worden overgezet, en mits aanvaard, elke maatregel

stelsel

van geweld verontschuldigd worden, en elke partijdiscipline gewettigd zijn.

Wat

„We

hebben lang genoeg gemind, we willen

ook

destijds

ik

Amsterdam's straten

in

hoorde zingen

—

eindlijk haten",

was

de wanhoopsgil van een ontredderd maatschappelijk samenstel. Marx' diep doordringende geest heeft toen de kranke maatschappij aan den pols gevoeld, en bleek toen terdege de denkkracht

van dezen nood, en uit

bevordering van

ter

om

ter

heeling

belang, een stelsel

denken, dat geheel het maatschappelijk lichaam eerst ontleden

te

weer

en

daarna

tot

uitkomst

waartoe

eert,

in het

geleid

Het

men

stuitte

heeft.

Het

stelsel

uit dit

beginsel

quasi-

van de aloude utopieën, die waanden de de sociale saamleving

in

Waar men dan ook beproefd

toestanden in het leven

vergist zich

anders dan een nieuwe, op den toe-

niet

editie

droeve gevolgen van den Paradijsval

werden,

Men

vroegere

alle

Socialisme enkel een product van

als instrument.

was

opgetrokken,

passende

men

beginseldrang

deed hier uitsluitend dienst

kunnen doen.

op een wijze, die

de uiterste consequentiën over

tot in

derhalve ten eenenmale, zoo

beter

zulks

getriomfeerd en ze vernietigd had.

standsformatiën

beginsel

en

zetten,

een maatschappelijk geheel, waarin het belang

beloofde

denkkracht

zou

elkaar

in

van het proletariaat

stand

te bezitten,

dit sociaal

heeft, vooral in

te niet te

Amerika,

roepen, waarin deze utopieën verwerkelijkt

te

op een herhaling van wat

telkens

Paraguay

in

ervaren was, toen de orde der jezuïeten in dit toen nog Spaansche win-

gewest op realiseering van een verwante utopie aanstuurde. Wat hier of daar in zeer kleinen kring kunstmatig

worden gehouden, ontbond terrein.

geslaagd allengs

En

was,

van

de

zwijgen

zwerven,

schepping

zijn

ingang

positie, toch

zich vanzelf

moet toegegeven,

al

vinden,

zag

men ook

hier,

Sociaal-democratie

aan die

de in

forscher

in

bij

in het leven

kon

langeren duur en op breeder

dat Marx' eenig sterke geest er in

tot

doen

te

een tijdlang

een

ja,

hoe alle

geesten

de revisie van het

te

wereldcreatie

maken,

te

doen standhouden

juist

land

in

en

de op-

de parlementaire uitbreiding tot

oplegde stelsel veel

scheuring

en

leidde,

het

deed

af-

groepen

meer dan

in

wat van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen