De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 27

NAAR

DE

TRANSVAAL?

Als voorbeeld werd gegeven het het ontbreken van antwoorden op brieven en telegrammen aan de Transvaalse regering, gedurende vele maanden. 36 Kuyper hield niet van stilzitten en nog minder van afwachten tot zaken buiten hem om hun beslag kregen. Maar hij hield wel van reizen. Kort na de oprichting van de N Z A V liet hij hier en daar vallen, wel een bezoek aan Zuid-Afrika te willen brengen. De stamgenoten interesseerden hem intussen buitengewoon en een persoonlijke kennismaking met land en volk was om allerlei redenen aantrekkelijk. Kuypers theologische en kerkelijk-politieke standpunten werden ook in de Zuid-Afrikaanse kerken van Nederlandse afkomst druk besproken. Hij leek in aanhang en invloed te winnen. 37 Harting en diens liberale vrienden schamperden zelfs, dat Kuyper van plan was 'de Transvaal tot een theokratischen staat te maken'. 38 Anderen - en niet alleen geestverwanten! - vroegen juist Kuypers hulp: Gij en uw [orthodox-protestantse] vrienden kunt hier helpen, er wordt hier een nieuw volk geboren, dat de onuitstaanbare monotonie der Engelsche beschaving zal weerstaan, en althans Zuid-Afrika verlossen van het Yankee-type, dat de wereld dreigt te overstromen. Een volk dat Hollandsch spreekt, zij 't ook met een afrikaanschen tongval. 39

Het was bepaald geen bewonderaar of volgeling, die dit aan Kuyper schreef, want dr. E.J.P. Jorissen was een bekend vrijzinnig Nederlands hervormde predikant die in 1875 zijn geloof en ambt had opgegeven en in de Transvaal een nieuwe bestaan had gezocht; hij had de afgelopen maanden gefungeerd als secretaris van het Driemanschap dat de opstand leidde. 'Uw vrije Universiteit', schreef Jorissen, 'kan de kweekschool worden van Afrikaansche theologanten, en juristen'. Duidelijk was intussen dat Zuid-Afrika behoefte had aan 'aanknooping van handelsbetrekkingen, uitzending van onderwijzers, bevordering van emigratie'. 40 Maar deTransvalers zijn wars van alles wat naar protectie of bevoogding zweemt, waarschuwde Lion Cachet tegelijkertijd.41 Veel hangt af van het onderling vertrouwen, en van persoonlijke kennismaking en relaties. Mogelijk stelde Kuyper zich ook een persoonlijke rol voor bij de vredesonderhandelingen die toen gaande waren, en met ingewikkelde onderwerpen als de samenhang tussen vol-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen