De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 17

STAMVERWANTSCHAP

zijn vreedzame gekleurde inwoners geen rechten verleent, kan immers niet bloeien, klonk het strenge oordeel van de Rotterdamse zendingsdocent J.C. Neurdenburg. De annexatie was 'treurig en onbillijk, schoon niet geheel onverdiend', meende ook prof. C. M. Kan, een Amsterdamse geograaf die overigens graag zag dat Nederland bij 'the scramble for Africa' zich een aandeel verwierf, of Engeland dat leuk vond of niet. 10 Het protest tegen de annexatie, dat de Utrechtse hoogle16

raar G. W. Vreede in 1877 publiceerde, kreeg dan ook weinig steun en aandacht. 11 Geheel anders was echter de reactie in Nederland in de laatste weken van 1880 en eerste van het nieuwe jaar, toen de dagbladen meldden dat de Transvalers het Britse gezag afwierpen en hun zelfstandigheid hernamen en die ook met succes verdedigden. Als één man stond Nederland opeens achter die 'kleinen volksstam, dien het machtige GrootBrittanje wel uitdelgen en verjagen, maar nooit overheerschen kan'. 12 Nauwelijks kwam de tijding: de Boeren waren opgestaan, schreef de Schiedamsche

Courant, of het geschiedboek werd opgeslagen, oude

herinneringen werden opgewekt, de geestdrift voor de stamverwanten steeg met de dag meer. 13 Wat er ook waar mocht zijn van de vroegere kritiek, nationaal gevoel en rechtsidee vergden dat de Nederlanders nu pal stonden achter de Transvaalse stamgenoten. 14 Het kleine Nederland, omgeven door de rivaliserende grootmachten Frankrijk, Engeland en Duitsland, twijfelde reeds lang aan de eigen toekomst. Het moest in Azië welhaast dagelijks ervaren, dat zijn koloniaal bezit geheel afhankelijk was van Engeland. Van het perfide Albion, zoals de geschiedboekjes, vol Engels-Nederlandse zeeoorlogen uit voorgaande eeuwen, leerden. De opstand van de Transvalers en hun onverschrokken optreden veroorzaakten in Nederland een golf van enthousiasme voor deze Geuzen van de negentiende eeuw. De overwinningen van de Boeren - nazaten van oud-Neerland immers, stamverwanten! - gaven Nederland zelfvertrouwen, geloof in zichzelf en in de toekomst. Er toonde zich een duidelijk nationalistisch sentiment, in brede lagen van de bevolking. Het buitenlands beleid was in Nederland anno 1880 niet langer meer het alleenrecht van een kleine groep deskundigen. Nu spraken zelfs opgewonden Amsterdamse havenarbeiders over een boycot van Engelse goederen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen