Peter Bak__Historische Reeks Deel 14 - pagina 27

positief en principieel

positief en principieel

26

In de openbare les waarmee Kuiper in oktober 1954 zijn lectoraat in de sociografie aanvaardde benadrukte hij de lotsverbondenheid met Van Dijks leerstoel. ‘Geen wijsgerige sociologie zonder positieve sociologie,’ formuleerde Kuiper het in zijn openbare les, ‘en geen positieve sociologie zonder sociografie.’ Positieve sociologie, geen positivistische sociologie. Die steunde immers op de premisse dat de feiten objectief moesten worden waargenomen, zonder met normen of beginselen rekening te houden: sociologie moest uitmaken hoe het in werkelijkheid was. Positieve sociologie had daarentegen als uitgangspunt hoe het behóórde te zijn; ze bezag de feiten in hun maatschappelijke notie en was sociaal-filosofisch gefundeerd. ‘Zij is de wet,’ sprak Kuiper, ‘die de betrekkingen tussen de mens en zijn medemens, de individuele structurele bepaaldheid van de samenlevingsvormen en hun onderlinge vervlochtenheid bestudeert.’ Over de oorsprong van de wet liet Kuiper geen twijfel bestaan. Die lag verankerd ‘in de calvinistische wijsbegeerte die de scheppingsorde als uitgangspunt heeft.’30 In hetzelfde jaar, 1954, liet collega Van Dijk in de bundel Eenheid in veelheid, waarin een overzicht werd gegeven van wetenschappen die aan de vu werden onderwezen, een even krachtig principieel geluid horen. In een samenleving waarin individualisme en collectivisme, wrange vruchten van levensbeschouwingen die God en Zijn openbaring loochenden, om de suprematie streden, had de calvinistische socioloog tot taak de bijbelse visie op mens en samenleving over het voetlicht te brengen. ‘Moge het daarom zó zijn,’ besloot Van Dijk zijn bijdrage aan de bundel, ‘dat ook de jonge, maar in belangrijkheid snel toenemende wetenschap der sociologie aan onze Vrije Universiteit een ruime en eervolle plaats blijve vinden, tot eer van onze God en tot heil van ons volk.’31 In de bundel ontbrak – opvallend genoeg – een bijdrage over de ‘wetenschap der politiek’. Het vak werd sinds een jaar gedoceerd door Jelle Jan de Jong die hiertoe was benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de juridische faculteit. De Jong had aanvankelijk arts willen worden. Tijdens de Duitse bezetting, waarin hij betrokken was geraakt bij het verzet, was zijn studie medicijnen echter gestrand. Na de bevrijding liet De Jong, wiens vader hoogleraar veeteeltwetenschap was aan de Wageningse Landbouwhogeschool, de geneeskunst voor wat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen