De beteekenis van het leerstuk der oorspronkelijke gerechtigheid voor de godgeleerde zedekunde - pagina 16
Rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
i8 n a d r u k te l e g g e n o p de v e r h o u d i n g w a a r i n de zedelijke agens s t o n d en
weer
staan
ontleenen
moet
aan
tot G o d ; de w a a r d e v a n de z e d e l i j k e actie
deze
v e r h o u d i n g v a n d e n a g e n s en d u s haar stof
vrij h o u d e n v a n pantheistische i n v l o e d e n . Doch in
zijn
e v e n z o o z a l m e n , wanneer m e n met ons leerstuk zedekunde
tegen
deistische
bedoel
ik
bij
de
behandeling
invloeden.
dezen
term
zijner
rekent,
stof b e v e i l i g d zijn
W a n n e e r i k hier van d e ï s m e
spreek,
i n r u i m e r z i n , d a n w a a r i n hij g e w o o n l i j k
g e b r u i k t w o r d t tot a a n w i j z i n g v a n zekere r i c h t i n g i n de E n g e l s c h e p h i l o s o p h i e der
18e eeuw.
het
denken
dualistisch
I k heb d a n m e e r bepaald het o o g o p
dat
zooals
ik
straks
zeide, het v e r b a n d
heeft l o s g e l a t e n en niet slechts G o d en w e r e l d , m a a r o o k l i c h a a m en
ziel,
natuur
selen
stelt.
vindt
men
en
geest,
Dit deïsme niet
als tegenover e l k a n d e r staande b e g i n -
nu
slechts
met
terug
zijn
i n de
dualistischen achtergrond, geschiedenis
der nieuwere
wijsbegeerte, met n a m e bij C a r t e s i u s en de E n g e l s c h e p h i l o s o p h e n u i t de 18e e e u w , m a a r laat o o k zijn i n v l o e d g e l d e n i n de christelijke
wereld.
leerstuk
Het
vervreemd,
voorgrond
laat
is
vooral
meer
treden,
i n de
k r i n g e n w a a r m e n , v a n het
het g e v o e l d a n het bewustzijn o p den
dat z i c h deze d u a l i s t i s c h e t r e k
openbaart
als v o l k o m e n g e m i s aan inzicht tusschen het v e r b a n d v a n n a t u u r en genade, het leven v o o r en n a de b e k e e r i n g . zedekunde
V o o r z o o v e r n u een
o p dezen erve ontstaan k a n , z a l zij bij de b e h a n d e l i n g
v a n haar s t o f altijd d o o r dit d u a l i s m e g e d r u k t w o r d e n . Rekent
men
handeling
zijner
lisme beveiligd.
echter
in
den
ons
leerstuk, d a n is m e n bij de
be-
I m m e r s niet slechts v a n g e r e c h t i g h e i d m a a r van
oorspronkelijke tigheid
met
stof i n de z e d e k u n d e v a n m e e t a f tegen dit d u a g e r e c h t i g h e i d s p r e e k t het ons.
tweeërlei
V a n gerech-
z i n v a n v e r h o u d i n g en i n n e r l i j k zijn en
die g e r e c h t i g h e i d als niet eerst later ontstaan, m a a r i n 's m e n s c h e n schepping
gegrond
en
dus
b e h o o r e n d tot de g a a f h e i d der m e n -
schelijke n a t u u r .
D i e natuur als geschapen naar d e n beelde G o d s
en
mitsdien
het
in
haar
het maar
zedelijk leven a a n g e l e g d en dus z o o l a n g zij
oorspronkelijke
zedelijk
deze
op
wortel niet
gerechtigheid
stond,
l e v e n i n g e z o n d e n bloei o p k w a m . verkankerde, weg
en
het
zedelijk
leven
de
wortel waaruit Maar ook, waar
dan wel verdorven
deze v e r d o r v e n n a t u u r nochtans g e s c h i k t o m
d o o r genade v e r n i e u w d , hersteld, genezen te w o r d e n . Dit
n u brengt ons tot de b e s c h o u w i n g der o o r s p r o n k e l i j k e g e -
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 september 1890
Inaugurele redes | 38 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 september 1890
Inaugurele redes | 38 Pagina's