Zevende Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag - pagina 54

Lil

keerde streven voor de deur, is de wil geneigd zich in de verkeerde richting te stellen, en is daarom tucht noodig om het rechte spoor te houden. De wetenschap heeft haar eigen gebied, binnen welks grenzen zg souverein is bij de gratie Gods. Die grenzen worden gegeven door haar object, de wereld der verschijnselen in den zuiversten zin opgevat, dus ook die innerlijk kan worden waargenomen, en door haar subject, dat is de denkende, redelijke geest des menschen; van de gesteldheid en den aard van deze twee hangt al ons weten af. Onze zintuigen behooren tot dat object: het is onjuist te meenen, dat er eene objectiere wereld is en mijn subject, en daar tusschen mgne zintuigen, van wier aard en samenstelling, dan mijne voorstelling van de objectieve wereld zou afhangen, zoodat, wanneer mijn oog anders geformeerd ware of mjjn oor anders samengesteld, ook de wereld mijner gewaarwordingen eene andere zou zijn, ofschoon de wereld objectief dezelfde zou gebleven zijn. Zoo is het niet, daarmede zou alle weten en kennen relatief, onzeker gemaakt zijn. Neen, ons geheele natuurlijk organisme is onafscheidelijk verbonden aan en gebaseerd op de stoffelijke wereld, behoort tot haar, zoodat eene verandering onzer zintuigen niet maar een ander beeld der werkelijkheid zou produceeren, maar eene andere werkelijkheid zelf tot onderstelling zou hebben. Deze grens voor ons weten bestaat dus niet, wel echter die andere, dat ons weten als zoodanig gebonden is aan de ervaring en de rede; wat daar buiten en daarboven gaat is voor haar een raadsel. Wat het wezen is van kracht en van stof, wat de oorsprong is der beweging, hoe het eerste leven is ontstaan, hoe de enkelvoudige zinnelijke gewaarwording ontstaat en het zedelijke denken, dat zijn voor de wetenschap onoplosbare problemen, zooals de Berlynsche Hoogleeraar en natuurvorscher du Bois.Reymond verklaarde, toen hij in 1880 eene rectorale rede hield over de zeven wereldraadsels. En dat terecht. «Door het geloef verstaan wij, dat de wereld door het woord Gods is toebereid, alzoo dat de dingen die men ziet, niet geworden zijn uit dingen, die gezien worden". Het eerste blad van Gods Woord geeft ons het antwoord op de laatste vragen der wetenschap. Gelukkig zoo de wetenschap hare grenzen erkent; waar het niet geschiedt, daar vervalt zij onverm^delijk in dwaliag: of in materialisme, waar zij, den subjectieven factor van den menschelijken geest voorbijziende, alleen het object beschouwt, of in een even onwaar idealisme, zoo zy de realiteit van het object ontkent. Naar eenheid zoekt de mensch, in dualisme vindt hij geen rust. Waar hij de eenheid van stof en geest niet vindt door het geloof inden almachtigen Schepper des hemels en der aarde, daar offert hy de eene aan den andere op,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen