1901-1902 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 37

83

wil. De problemen en de methoden in de biologie zijn immers grootendeels van geheel anderen aard, in elk geval veel meer omvattend, en zijn met chemie en physika volstrekt niet afgehandeld. Is 't dan de taak van den natuuronderzoeker, die zijn onderzoek, wil 't met succes geschieden, in tegenstelhng tot den philosoof, toch altijd slechts op een klein deel der ontelbare wereldproblemen concentreert, de wereld volgens eene algemeene formule begrijpelijk te laten zijn ? Is 't niet veel beter voor hem 't standpunt in te nemen, dat de wereld onderzocht kan worden, dat echter voor ons, kinderen van dezen tijd, 't riik van het niet onderzochte en donkere duizendmaal grooter is dan 't rijk van 't onderzochte, van datgene wat in ons weten en in menschelijke kennis opgenomen is? De natuuronderzoeker, die door zulke overwegingen geleid wordt, zal zichzelf bewust zijn, dat de verklaring der wereld als een mechanisme van atomen, die elkaar aanstooten, alleen op een fictie berust, die nuttig mag zijn voor het daarstellen van vele verhoudingen, maar toch niet aan de werkelijkheid zelve beantwoordt. En zoo zal hem ook de wereld van Laplace zonder eigenschappen, die in 't wereldproces alleen de werkingen van. door elkaar zwevende atomen en alleen een enkele groote rekensom ziet, die bij kennis van de wereldformule zou op te lossen zijn, in vergelijking tot de werkelijke wereld, die met hare oneindige eigenschappen door al zijne zintuigen tot hem spreekt, als een nietig schaduwbeeld voorkomen, te vergelijken met de schimmen der onderwereld, die den arm van Odysseus, als hij naar hen wilde grijpen, als nevel ontweken. De natuuronderzoeker zal het eens zijn met de woorden van Carl Ernst von Baer als hij zegt: „Die Wissenschaft ist ewig in ihrem Quell, nicht begrenst in Zeit und Raum in ihrer W^rksamkeit, unermesslich in ihrem Umfang, endlos in ihrer Aufgabe, unerreichbar in ihrem Ziele." Loosduinen.

Dr. L. BOUMAN.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen