1948 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 148

140 dijend heelal in de beschouwingen moeten worden opgenomen. Het laat zich verwachten, dat bij dit voortgezet onderzoek zal blijken, dat verschillende conclusies waartoe J e a n s in 1919 kwam, revisie behoeven. Maar dit neemt niet weg, dat Problems of Cosmogony een machtig boek is. Een later verschenen werk. Astronomy and Cosmogony (1928), geeft een samenvatting van al zijn originele onderzoekingen over cosmogonie; maar het is minder overtuigend dan de Problems of Cosmogony. Waarschijnlijk moet dit daaraan worden toegeschreven, dat de natuurkundige beschouwingen die in Astronomy and Cosmogony voorkomen, o.a. de hypothese dat de sterren ten dele zouden bestaan uit elementen met het atoomnummer 95 of hoger, wel wat gezocht is. In de decade van 1918 tot 1928 publiceerde J e a n s niet minder dan 35 verhandelingen in de Monthly Notices van de Royal Astronomical Society. Sterrenkunde was wel de lievelingsstudie van J e a n s . Zowel uit zijn eerste als uit zijn laatste origineel, zuiver-wetenschappelijk werk blijkt, hoezeer hij zich daartoe voelde aangetrokken. Maar daartussen is er een periode geweest, ongeveer van 1902^—1914, waarin zijn aandacht hoofdzakelijk gevestigd was op natuurkundige onderzoekingen. In tal van artikelen, gedurende deze jaren meestal in het Philosophical Magazine verschenen, bouwde hij methoden op om een statistische mechanica te ontwerpen van de materie en de straling in evenwicht met de materie. In aansluiting hieraan streefde hij ernaar de verdelingswet van M a x w e l l voor moleculaire snelheden in een gas en het theorema van de aequipartitie der energie tussen verschillende graden van vrijheid een zo soiled mogelijke basis te geven. In het kader van deze onderzoekingen kwam hij tot de formule van R a y 1 e i g h-J e a n s voor de verdeling van de energie in golflengte in de straling van een zwart lichaam, in overeenstemming met de classieke theorie. De publicatie hiervan in 1905 was een hoogtepunt in J e a n s' wetenschappelijke loopbaan. Hij werkte daarna nog verder aan de ontwarring van het raadsel der straling en trachtte daarbij, nog steeds op de grondslag van de classieke theorie, middelen te ontdekken, die de natuur zou kunnen toepassen om de ,,ultraviolet-catastrophe" te vermijden, die de formule van R a i 1 e i g h-J e a n s voorspelt. Later aanvaardde hij de stralingswet zoals P l a n c k die heeft gegeven. J e a n s was er de man niet naar om zonder critiek terstond mee te gaan met de quantentheorie. Hij is er eerst toe bekeerd, nadat hij in een aantal opeenvolgende verhandelingen iedere denkbare uitweg om een breuk met de classieke mechanica te vermijden, had onderzocht. Toen J e a n s zover was, schreef hij zijn Rapport over Straling en de Quanten theorie (1914) voor de Physical Society. Daarin behandelde hij ook de destijds nieuwe theorie van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen