1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 63

47

GENEESKUNST EN EXISTENTIALISME

5 6

7

8 9

10 11

12

13 14 15

ontworpen kaarten, waarbij de hoogste kaart de afbeelding heeft van J e a n P a u l S a r t r e , de „paus van het existentialisme"' Hierbij is voornamelijk gedacht aan de z g linkervleugel dezer nieuwe wijsbegeerte V a n d e r L e e u w verduidelijkt dit met een aardig voorbeeld Een papiersnijder op mijn schrijftafel is eerst een essentie, een idee m de geest van de werkman Eerst nadat hij essentie is geweest, kan de papiersnijder gemaakt worden, tot existentie, tot bestaan komen Maar een mens is geen papiersnijder en op hem past deze technische opvatting niet Eerst existeert de mens zelf, ontdekt zichzelf m de wereld en pas daarna kan hij zichzelf definiëren De mens kan niet beginnen met definiëren, gelijk bij de papiersnijder, want men is nog mets Nu begrijpen wij ook beter het woord existentie Dit woord toch is samengesteld uit twee Latijnse woorden, n 1 ex, d i „uit" en sistere, d 1 , gaan staan" De combinatie van deze twee woorden geeft dan de idee van buiten zichzelf gaan staan, zichzelf overschrijden, zelftranscendenng. de mens, die nooit is, doch die altijd wordt, de mens als historie ( Z u i d e m a ) Het ztjn van de mens, m tegenstelling tot het „Vorhandensem", het zijn van de dingen Vergelijk m dit verband de definitie van D e W a e l h e n s , die elke wijsbegeerte, welke hoofdzakelijk geconcentreerd is op de beschrijving van de concrete modaliteiten van het menselijk bestaan, existentialistisch noemt De existentie-filosofie wordt daarom wel gekarakteriseerd alb reactie-filosofie Beide systemen hebben zowel met het empirisme en het vitalisme, als met het phaenomenalisme enkele trekken gemeen, maar ook essentiële verschilpunten Het empirisme bijv neemt als bron van kennis eveneens de ervaring, maar m objectieve zm (ervaringswetenschap), het verwerpt wel axiomata en prmcipia, maar niet de ratio, de systematiek Het vitalisme gaat wel uit van de stelling dat het leven slechts door het leven gekend kan worden, dat verstandelijke waaiheid, geen eigenlijke waarheid maar afgeleide waarheid IS (invoelen en verstaan is meer dan begrijpen), zonder nochtans zin en doel van het organische te loochenen Het phaenomenalisme ten slotte, dat tot het wezen der dingen wil doordringen via de b e schrijving der verschijnselen, neemt wel aan, dat er alleen kennis van de wereld der verschijnselen in ons bestaat, en geen kennis aangaande de wereld buiten ons, maar acht desniettemin een en ander gebonden aan de wetten van het denken (ordening), aan de voorstellingen en gewaarwordingen, die wij m ons omdragen In dit verband moge er op gewezen worden, dat de Paus m zijn laatste encycliek „Humani generis" het existentialisme veroordeelt, omdat het zich alleen bemoeit met het bestaan van de afzonderlijke dingen en het onveranderlijke wezen van deze verwaarloost Het materialisme n 1 beschouwde de ziel als een functie van de hersenen het denken staat tot de hersenen als de gal tot de lever en de urine tot de nieren Geciteerd naar H e r i n g a Mens en ziekte zijn geen afzonderlijke dingen, want ziekte is geen entiteit geen wezenlijk iets, maar een abstractie De mens wordt met ziek doordat de ziekte m hem dringt, van hem bezit neemt, maar doordat een of ander ziekmakend agens zijn evenwichtstoestand verstoort Ziekte is dus geen ontologisch begrip, maar een biologisch-medisch begrip, omdat eneizijds aan de ziekteverschijnselen

i'J.:^,

r^'j— ,t

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen