1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 255

RELIGIEUZE PROJECTIE ?

179

deren mochten het weliswaar niet weten, want dat zou niet goed voor ze zijn, maar het was voor haar een vaststaand feit. Ze had vóór haar opname een visioen gehad van haar geliefde predikant die meer dan levensgroot en in een gouden lichtglans boven de kerk zweefde. Mijn hypothese is, dat zij haar predikant vergoddelijkt had en haar teleurstellingen over en het gevoel van leegte door het wegvallen van deze man uit haar dagelijkse ervaring uitdrukte in de lapidaire zin „God is dood". Natuurlijk kon ze mijn verklaring niet aanvaarden: zij was geen heiden die houten of stenen afgodsbeelden aanbad en überhaupt „was ik maar een „onbekeerde wereldling" die niets kon begrijpen van haar geestelijke ervaringen". (Het narcistische superioriteitsbesef blijft, ondanks het wegvallen van de godheid die dit eigenlijk moet garanderen. Hetzelfde zien we in de melancholie: de patiënt gelooft niet meer, maar heeft alleen maar minachting voor de ketterse en oppervlakkige opvattingen van de dokter.) Na shocktherapie ging ze gewoon naar de kerk (zonder aandringen of dwang onzerzijds). Nadat de psychose weer ver-ergerde weigerde ze weer met dezelfde motivering. Een intelligente jonge vrouw verklaarde in de therapie: „God is alles wat sterker is dan mijn ik". Hier is dus reeds een abstraherende tendens aan het werk en kan eventueel een abstractie als „de geslachtsdrift" vergoddelijkt worden. Maar oorspronkelijk (in haar jeugd) waren de ouders degenen die sterker waren dan zij en haar eerste sexuele wensen waren ook op die ouders gericht. Tot nu toe blijft de religieuse projectie voor ons nog op een veilige afstand. Wij zijn geen kinderen meer, wij zijn geen „blinde heidenen" en ook niet zenuwziek of geestesziek of „overigens normaal doch onder psychotherapie". Maar natuurlijk kunnen we daar niet bij blijven staan: alle opgenoemde groepen komen daarin overeen dat zij een beter contact hebben met hun eigen onbewuste zieleleven of wel meer onder de invloed daarvan staan. Maar ook de meest gecultiveerde en geïntegreerde heeft nog altijd een onbewuste en zal wel tot z'n dood toe blijven projecteren, al was het maar in z'n dromen. Wij allen zijn dus blootgesteld aan het gevaar door onze eigen projecties beetgenomen te worden. De drie vrienden van Job projecteerden terwijl zij meenden te getuigen van God. Hun godsbeeld draagt duidelijk de kenmerken van hun eigen deugden en ondeugden: God als de garant van de burgerlijke deugden en als de Borg dat hun zo'n verschrikkelijk lot als dat van Job nooit zou kunnen overkomen. En deze drie zijn vooraanstaande Christenen, een sieraad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen