1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 213

G. A. LINDEBOOM

161

mogelijk omvattend stelsel, en ten tweede was dat stelsel ten diepste mechanistisch van karakter. Intussen — dat Boerhaave met het scheppen van zijn systeem in een wezenlijke behoefte voorzag, blijkt wel uit het grote en onmiddellijke succes van zijn leerboek over de theoretische geneeskunde, de zogenaamde Medische Instituties, dat hij in 1708, zeven jaar na zijn benoeming tot lector, in het licht zond en in het jaar daarop (1709) liet volgen door een boek over de praktische geneeskunde (de Aphorismen). Zij werden spoedig herdrukt, in andere landen, door geen auteursrechten gehinderd, nagedrukt, en vertaald in moderne talen. Die leerboeken en zijn faam als docent trokken studenten uit heel Europa naar Leiden: de helft of meer van zijn talrijk gehoor bestond gewoonlijk uit buitenlanders. Zijn meest begaafde leerlingen beklommen katheders in Göttingen, Wenen en Edinburgh, wier medische faculteiten in zijn geest werden gevormd of hervormd. Aldus heeft hij een ongeëvenaarde werking gehad op de geneeskunde niet alleen in de eerste helft der achttiende eeuw, maar ook in de tweede helft, omdat zijn erfenis werd doorgegeven door Albrecht von Halier (1708 -1777), die zijn theoretisch leerboek, de Instituties, becommentarieerde, en door Gerard van Swieten (1700 -1772), die zijn boek over de praktijk der geneeskunde, de Aphorismen van steeds uitgebreidere toelichtingen voorzag — een levenswerk, dat in vijf dikke delen gestalte kreeg; het laatste verscheen in het jaar van zijn dood, 1772, 34 jaar na de dood van zijn leermeester. Het echte bio-mechanisme van Boerhaave had toen zijn beslag op de geesten weliswaar reeds verloren, maar het blijft toch de intieme karaktertrek van zijn stelsel, dat aanvankelijk zo veel opgang maakte. Het is duidelijk, dat Boerhaave daardoor aan de geneeskunde een sterk natuurwetenschappelijk karakter verleende, dat zij tevoren nog niet zo duidelijk had vertoond. Die trek werd nog versterkt, doordat hij aan het medisch curriculum een natuurwetenschappelijke onderbouw gaf: eveneens een novum. In zijn rede van 1703, gehouden toen hij als lector voor een benoeming elders, Groningen en Franeker, in aanmerking kwam en de belofte van het eerste, openvallend professoraat te Leiden kreeg, heeft hij ook het ideale schema voor de medische opleiding geschetst, zoals het thans nog gebruikelijk is: eerst een propaedeuse in natuuren scheikunde, en botanie, vervolgens onderwijs in bouw en verrichting van het lichaam: anatomie en fysiologie, en algemene ziekteleer,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen