1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 173

K. F. GUNNING

125

processen bewust te maken. Het is dezelfde factor, de censuur, die zowel weerstand als verdringing veroorzaakt. Maar daar het neurotisch symptoom slechts kan bestaan als gevolg van het feit dat de verdrongen impulsen onbewust blijven, moet het derhalve verdwijnen als deze onbewuste processen bewust worden gemaakt. Dit is inderdaad het doel van Freud's psychotherapie: bevioistwording van het proces door overwinning van de weerstand, waarna enerzijds het Ik zich verzoent met het bestaan van de (sexuele) impulsen, en anderzijds door de mogelijkheid van de sublimering het Ik bereid wordt gemaakt aan deze impulsen een zekere ruimte tot bevrediging te laten (40). VI. 1. c. Freud maakt onderscheid tussen twee processen die (sexuele) impulsen inperken: 1) verdringing, waarbij de impuls die zich in een handeling wil omzetten, buiten het bewustzijn wordt gehouden, zijn energie behoudt en de macht heeft het neurotisch symptoom te vormen; 2) verwerping, waarbij de impuls die zich in een handeling wil omzetten, bewust wordt en door het Ik wordt afgewezen, daarbij zijn energie verliest en machteloos wordt (41). Klaarblijkelijk zijn verwerping en sublimatie niet stappen in hetzelfde proces, want alleen bewuste impulsen kunnen worden verworpen, en sublimering kan een uitweg zijn voor verdrongen energie, die bij definitie onbewust is (zie d.). Uit Freud's beschrijving is het niet duidelijk wat er gebeurt met de energie van de verworpen impulsen. Wordt deze weer onbewust en toegevoegd aan de reserve aan libido? Maar wat is dan het verschil tussen verdrongen, verworpen en andere energie? Waarom heeft alleen verdrongen energie de macht tot symptoomvorming, als deze verschillende vormen van energie allen hetzelfde lot ondergaan? Deze vragen worden op een zeer bevredigende wijze beantwoord door de theorie van Ten-uwe (VI. 3.). Op dit moment echter kunnen wij van Freud's theorie de volgende conclusie vastleggen: Beperking van sexuele impulsen kan worden bereikt via twee geheel verschillende processen; één onbewust proces, verdringing, tracht het bestaan van de sexuele impulsen buiten het bewustzijn te houden, loopt uit op neurose, en is derhalve pathologisch; het andere bewust, verwerping, erkent het bestaan van de sexuele impulsen, maar beheerst hen. Dit laatste proces is volledig fysiologisch. Hieruit volgt dat sexuele beperking (en derhalve beschaving) kan samengaan met verdringing en neurose, maar dit verband is volstrekt niet onverbrekelijk, zoals

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen