Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 277

Kuyper speculeerde vrij veel in zijn theologie. Waar het dan op aan-

komt, is de pretentie. Kuyper wilde met gezag spreken, en dan mag er

van speculatie geen sprake zijn.

De 'zuivere openbaringstheologie' van Kuyper mocht blijkbaar wel

speculatief zijn, maar niet kritisch. De vaste zekerheid waaraan hij be-

hoefte had en waardoor hij zijn leiderschap in Gods Raad fundeerde,

ging samen met een onkritische speculatie in zijn omschrijving van de

'graphische inspiratie' van de bijbel. Onder grafische inspiratie verstond

Kuyper:

'die leiding door den Geest Gods aan den geest der schrijvers, verza-

melaars en redacteuren van de Heilige Schrift gegeven, waardoor deze

hagiai graphai zulk een gestalte aannamen, als dit in den Raad des heils,

onder de media gratiae, door God voor zijn Kerk gepraedestineerd was.'

Hier ook weer speculatie over hoe God werkte, en gebrek aan kritiek

op de tot stand gekomen openbaring, terwijl het toch een menselijke

taak is om daar onderzoek naar te doen. Het menselijk denken en na-

denken werd ingeschakeld om over de oorsprong van de openbaring te

speculeren en tegelijk geweerd in het bijbelonderzoek. Op het belang-

rijkste geschilpunt met de ethischen bracht Kuyper zijn theologie niet in

rapport met zijn tijd. Zijn geloof weerde ter zake het kritisch onderzoek

in de theologie als universitaire wetenschap af.

Om zelf zekerheid te verkrijgen, had Kuyper een vast uitgangspunt

nodig. Ook wist hij, dat hij met een kritische bijbelopvatting het ver-

trouwen van de gereformeerde kleine luyden zou verliezen.

Hij ging niet in op de uitnodiging van Jezus aan de ongelovige Tho-

mas. Jezus zei na zijn opstanding tegen deze discipel:

'Breng uw vinger hier en zie mijn handen en breng uw hand en steek

die in mijn zijde, en wees niet ongelovig, maar gelovig.' Daarmee stelde

hij de openbaring van zijn opstanding beschikbaar voor gelovig onder-

zoek. Maar Kuyper ging niet in op de mogelijkheid om de openbaring

te onderzoeken.

De wereld werd dus beschouwd als draagster in de tijd van een 'orga-

nische gedachtenwereld', afkomstig van God. Immers, Kuyper zei:

'Voor ons is God de Oerdenker van alle gedachte, die in den kosmos ligt

uitgedrukt.' De dingen, planten, dieren en mensen werden volgens hem

allen door Gods Geest aangeraakt, als het ware in hun mystieke kern.

De wedergeboorte bij de mensen en de openbaring in de bijbel kwamen

onmiddellijk van God, vergelijkbaar met de goddelijke vonk in de

gnostiek. Immers, de wedergeboorte en de bijbel bleken, hoewel in onze

geschiedenis aanwezig, toch ook onaantastbaar.

Dit Calvinisme van romantische signatuur, kreeg gestalte in een

grootse cultuurbeschouwing met nationalistische en emancipatorische

271

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen