De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 96

Door zijn proefschrift gaf de theoloog VoUenhoven aan dat hij zich

een overzicht van de geschiedenis van de filosofie had eigen

gemaakt en ook van de filosofie van de wiskunde. Hij onder-

scheidde tussen getallen en fysische dingen en ook tussen ruimte en

tijd. Maar hij bleef nog geheel binnen de problematiek van Kants

aanschouwingsvormen en van de wisselwerkingstheorie. Dat laatste

bhjkt uit een conclusie als deze:

Voor ruimte-constructie is een ziel noodig, voor ruimte-indruk een ziel

met een lichaam verbonden; 't verband zooals dat bij den mensch

bestaat verklaart het euclidisch driedimensionaal karakter van onze

ruimteconstructie; zielen met andere lichamen, zooals biologie en

physiologic er kunnen onderstellen, kunnen dus, krachtens een ander

verband van deze synthese met de niet-ruimtelijke orde der physis, een

andere ruimteconstructie hebben.

Om deze zin te begrijpen, moet men uitgaan van het dualisme van

ziel en hchaam. De ziel met haar denkvermogen kan de ruimte

logisch construeren. De ruimte wordt dan als niet-hchamelijk

gedacht, is zuiver gedacht en kan geen indrukken geven. Voor het

ontvangen van indrukken is namelijk een lichaam met zintuigen

nodig. Door die indrukken wordt de logische constructie van de

ruimte nader inhoudelijk bepaald, zodat het een drie-dimensionale

ruimte-constructie wordt.

Vervolgens moet men rekening houden met de opkomst van de

niet-Euchdische meetkunde. Als die wiskunde met een niet-

drledimensionale ruimte geconstrueerd kan worden, dan behoren

daar de zintuiglijke indrukken bij van een lichamelijke orde der

fysica, die anders is dan de onze. Door zulke speculatieve lichamen,

met hun speculatieve biologie en fysiologie, zou de niet-Euclidische

wiskunde verklaard kunnen worden.

Dat is echter niets anders dan het bedenken van de categorie

'science fiction' op grond van de niet-EucUdische meetkunde.

Zoals de scheikundige met behulp van het periodiek systeem

naar onbekende elementen zocht, zou VoUenhoven later met zijn

probleem-historische methode een systeem ontwerpen en naar

onbekende filosofen en hun mogelijke gedachtenconstructies zoeken.

In zijn proefschrift vinden we dus reeds twee vingerwijzingen naar

die methode.

92

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen