Vinden en zoeken: het bijzondere van de Vrije Universiteit - pagina 104

92 W. DE HAAS

gemeenschap van een specifieke identiteit die men h u n narratieve

identiteit kan noemen."''

De persoonlijkheid bezit bij hem dan ook niet een ontologische status.

Dat spreekt hij zelf meermalen uit. Zo staat in Soi-même comme un autre te

lezen: "Onze constant verdedigde stelling zal zijn, dat de identiteit in de

betekenis van ipse geen enkele bewering impliceert betreffende een niet

veranderende persoonlijkheidskern.^

Macintyre krijgt van hem te horen: "Niets in het reële leven heeft de

waarde van een narratief begin; de herinnering verliest zich in de mist

van de vroege kindertijd; mijn geboorte en, om een nog krachtiger

reden, de daad waardoor ik werd verwekt, behoren meer tot de geschie-

denis van anderen, met name tot die van mijn ouders, dan tot de mijne.

Voor wat mijn dood betreft, hij zal slechts volledig worden verteld in het

verhaal van degenen die mij zullen overleven; ik ben altijd op weg naar

mijn dood, hetgeen uitsluit dat ik hem als narratief einde neem".^

Daaraan voegt Ricoeur dan ondermeer nog het argument toe, dat er

altijd meer dan één levensverhaal valt te vertellen, aangezien een mens

op grond van verschillende intriges onderscheiden levensverhalen kan

componeren over de gebeurtenissen die hem of haar in het leven zijn

overkomen.

Pedagogisch pluralisme

Tegen deze achtergrond krijgt het recentelijk verschenen artikel Heeft

ieder mens slechts één opvoeding?, van de pedagoog Oelkers reliëf (Oelkers

1993, 203-221). Naar zijn oordeel bestaat, zoals gezegd, 'de' opvoeding

niet; er is altijd sprake van vele 'opvoedingen'.

Hij verwijt de traditionele pedagogiek dat zij de vele, onderscheiden,

en soms zelfs tegengestelde invloeden die op de opvoedeling uitgaan,

totaliserend, tot 'de' opvoeding heeft verklaard. Het gangbare concept

'opvoeding' steunt naar zijn oordeel ten onrechte op de vooronderstelling

dat het handelen van de opvoeder jegens zijn opvoedeling een eenheid

vormt; ondeelbaar is; zich lineair voltrekt, en doelgericht verloopt (204-

207). Oelkers vindt de metafoor 'de weg der opvoeding' derhalve een

mystificatie van de werkelijkheid.

De traditionele pedagogiek, aldus Oelkers, heeft door het postulaat van

de eenheid van de persoonlijkheid "tenminste drie zaken bijvoorbaat

uitgesloten: discontinuïteit, meervoudige relaties en het uitblijven van

effecten van de opvoeding" (207).

Het denken van Oelkers kent natuurlijk een wijsgerige vooronder-

stelling die hij, merkwaardigerwijs, pas in de laatste pericoop van zijn

artikel uitspreekt. Zijn ontkenning van eenheid, ondeelbaarheid, lineari-

teit en doelgerichtheid van opvoeding blijkt gebaseerd op de ontkenning

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen