Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 204

bouwd uit tekstfragmenten van Kuyper en andere voormannen, het geheel steeds afge­

wisseld met samenzang. Het stuk eindigt met een oproep tot stichting van een medische

faculteit. 'Is dit wel mogelijk.' Ja, want wij hebben een God, die wond'ren werkt. En met

dien God zijn geen muren te hoog. Met dien God worden voor zijn volk bergen van be­

zwaren als vlakke velden.' Er is iets wat hindert in deze hooggestemde oproep. Faber zat

dicht genoeg bij het vuur om te weten dat de Vrije Universiteit sinds 1947 van de over­

heid een aanzienlijk bedrag aan subsidie ontving.470 j)^^ maakte de oprichting van een

medische faculteit mogelijk. Natuurlijk kan men de totstandkoming van die regeling in

de wet van minister Gielen een wonder noemen. Maar dan zou het toch eerlijker geweest

zijn als de declamator ook het middel had aangewezen waarmee ditmaal het wonder be­

werkt was.

In zulke propaganda dreigt de schijn van onoprechtheid. Ze is te dramatisch om nog

zuiver recht te doen aan de werkelijkheid. Het valse sentiment kende ook andere varian­

ten, met name die van knusse gereformeerde intimiteit. Onze mensen willen betrouwba­

re predikanten, gelijkgezinde leraren en gelovige artsen, zei Anema in een toespraak van

1955 over 'Onze Vrije Universiteit'. Maar 'zij voelen de universiteit daarnaast en daar­

boven als een geliefd stuk van hun eigen geestelijk bezit. Voor de docenten der univer­

siteit geeft de band met het volk een warme wijding aan hun vaak nuchtere en soms kille

dagtaak. Door die band wordt het voorrecht van hun wetenschappelijke werkzaamheid

tevens tot een heilige roeping.''*'" Die kille nuchterheid kwam toch meer naar buiten dan

dat volk lief was. Het lustrum van 1950 werd gevierd in een openbare vergadering van de

senaat. Het stelde velen teleur dat de bijeenkomst niet met gebed werd geopend en ge­

sloten, en misschien nog meer dat er geen enkel psalmvers of kerklied gezongen werd.*'^

Die stijlverandering werd propagandisten bij hun werk tegengeworpen, zoals ook tel­

kens gebeurde met de politieke standpunten van hoogleraren als Zijlstra, F. de Roos en

De Gaay Fortman.'*'^

Op den duur kon die spanning tussen ideaal en werkelijkheid haar natuurlijke einde

vinden in een deceptie als waaraan Coops op zijn oude dag ten prooi viel. Van bovenaf

bleef ze meestal beheersbaar, en dat was dan vooral de verantwoordelijkheid van de

nieuwe president­curator, mr. J. Donner. Zijn betekenis werd door tijdgenoten hoog in­

geschat. 'De toekomstige geschiedschrijver der universiteit,' verzekerde De Gaay Fort­

man zijn hoorders bij Donners afscheid, 'zal de periode van 1944­1966 beschrijven als de

periode­Donner.''*''* De indeling van de stof in dit boek geeft aan dat ik die wenk niet heb

opgevolgd. Maar een permanente invloed is Donner in zijn jaren als curator zeker ge­

weest. De verhouding tussen directeuren en curatoren was nogal aan verandering

onderhevig. Voor twee kapiteins op één schip was geen plaats, en de leiding viel afwisse­

lend toe aan de president­directeur of aan de president­curator: na de directeur Hovy de

curator Van Schelven, daarna weer de directeur Colijn. Vanaf 1945 was het onmisken­

baar Donner, die de richting aangaf

200 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen