Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 172

'het hogere' in de mens, maar op de totale mens. Het onderscheid tussen het sterfelijke

lichaam en de onsterfelijke ziel achtte hij onbijbels.^^3 Hij was het dus ook niet eens met

zijn ambtgenoot voor psychologie Waterink, die zijn visie op de mens baseerde op de

driedeling lichaam, ziel en geest. De met erfelijke eigenschappen toegeruste ziel was dan

het lagere, de onsterfelijke geest het hogere. Dat was nu een van de verschilpunten, waar

het studentenlied de vinger bij legde:

Vaarwel, o lichaam, ziel en geest,

Verwenschte trits, vaarwel!

Gij zijt ons lang tot last geweest,

'k Gebied u: 'vaar ter heil'!

Waterink wilde er niet aan. Als Vollenhoven daar geen christelijke leer in zag, maar in-

vloed van Griekse wijsbegeerte, zou God zijn kerk dus eeuwenlang in dwaling hebben

laten wandelen.^^"* Veel theologen deelden die mening. Er waren zeker wel predikanten

die aangesloten waren bij de Vereeniging voor Calvinistische Wijsbegeerte. H.J. Spier

behoorde tot de initiatiefnemers, K. Dijk en S.G. de Graaf traden toe tot het bestuur, en

K. Schilder gaf steun in zijn weekblad De Reformatie. Maar Berkouwer heeft nooit lid

willen worden^^s^ en in de kring van de theologische faculteit bestond zeer sterke weer-

stand. H.H. Kuyper nam openlijk stelling tegen Vollenhovens opvattingen over de on-

sterfelijkheid van de ziel^^^, en Hepp sprak in 1936 zelfs de verwachting uit, dat zowel

Vollenhoven als de Kamper theoloog Schilder binnen twee jaar buiten de gereformeer-

de kerken zou staan.^*' Nog in datzelfde jaar begon hij onder de onheilspellende naam

'Dreigende Deformatie' een serie brochures, die tegen Schilder, Janse en Dooyeweerd,

maar vooral tegen Vollenhoven gericht waren. Hij voelde het 'als een brandende plicht',

als getuige van de waarheid op te treden.^*^ Zijn voornaamste bezwaar was, dat al de ge-

noemden niet wilden uitgaan van de gangbare theologische opvattingen, of zoals hij het

uitdrukte, 'niet rekenden met de ereplaats van de dogmatiek binnen de wetenschap-

pen'.^'•^

De vu-bestuurders konden al dat publieke polemiseren niet aan zich voorbij laten

gaan. Colijn wijdde er zijn openingswoord aan in de jaarvergadering van 1936, in bezwe-

rende geest. Geeft men wel blijk van echte christelijke liefde, is er de wil tot samenbin-

ding, of disputeert men maar voort over zaken waarvan het belang ook onder een ver-

grootglas niet valt te ontdekken? Laat er toch geen twist zijn tussen Manasse en

Efraim!^7o Curatoren hadden in 1937 een gesprek met Hepp, en probeerden een interne

schriftelijke gedachtewisseling tussen de twistende geleerden tot stand te brengen.^''

Het leverde niet meer op dan enorme stapels papier. Vollenhoven en Dooyeweerd ont-

kenden dat calvinistischefilosofiegebonden zou zijn aan de bestaande theologie, en acht-

ten zich gerechtigd Voetius, Kuyper of wie dan ook te bestrijden.^'^ Hepp vond daaren-

tegen dat de andere wetenschappen zich moesten laten onderwijzen door de theologie.

168 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen