Een handvol filosofen - pagina 85
Geschiedenis van de filosofiebeoefening aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van 1880 tot 2012
2 H.] Pos'filosoof met een vn]e geest 8i
vriendschap bestaan. Met de oecumenisch georiënteerde Le Cointre had hij een le-
venslange vriendschap. Ze onderhielden tijdens en na hun studententijd een inten-
sieve correspondentie en kwamen ook later regelmatig bij elkaar. Ook de orthodoxe
VoUenhoven, die van 1921 tot 1926 gereformeerd predikant in Den Haag was, zocht
hij af en toe op. Hij had groot respect voor VoUenhovens filosofische denkkracht,
had zijn proefschrift gerecenseerd als een 'welgeslaagd werk' en eraan toegevoegd:
'In dien geest levere de V.U. nog menige wijsgeerige dissertatie'.''
Tegen zijn zin raakte Pos in de jaren twintig verwikkeld in een kerkelijk conflict.
Maar hij was nu eenmaal lid van de Gereformeerde Kerk van Amsterdam-Zuid,
waar de predikant dr. J.G. Geelkerken in opspraak was gekomen. Geelkerken werd
ervan beschuldigd dat hij in een preek de letterlijke tekst van Genesis 3 over de zon-
deval in twijfel had getrokken. Het conflict ging, kort gezegd, over de vraag of de
slang in het paradijs werkelijk gesproken had. Een buitengewone generale syno-
de van de Gereformeerde Kerken die in 1926 in Assen bijeenkwam, deed in maart
van dat jaar de uitspraak dat het Bijbelverhaal over de zondeval letterlijk begrepen
moest worden. Geelkerken werd als predikant afgezet.
De synode wilde een naïef-letterlijke Bijbelexegese handhaven en de historische
betrouwbaarheid van de Bijbel veilig stellen. Kritisch-historisch Bijbelonderzoek
vond men onaanvaardbaar, ook al waren er geen antwoorden gevonden op kritische
vragen die vanuit diverse wetenschappen aan de Bijbel werden gesteld. Gerefor-
meerde natuurkundigen en artsen die zich niet konden vinden in de opvattingen van
de leidinggevende theologen die achter de synode van Assen stonden, werden gene-
geerd. Een van hen was de bioloog en fysioloog Buytendijk die zijn collega's van de
theologische faculteit af en toe had bestookt met vragen over biologische kwesties
en hun exegese van de Bijbel.
Met het overgrote deel van de Gereformeerde Kerk van Amsterdam-Zuid ver-
liet Geelkerken de Gereformeerde Kerken en stichtte de Gereformeerde Kerken
in Hersteld Verband.'^ Ook Pos koos de kant van Geelkerken, slechts ten dele uit
sympathie voor hem die hij hooghartig vond, meer uit protest tegen de uitspraak
van de synode."
Behalve Pos hadden nog enkele hoogleraren van de Vrije Universiteit zich ach-
ter Geelkerken geschaard, de classicus R.H. Woltjer, de medicus L. Bouman en de
aan de juridische faculteit verbonden P.A. Diepenhorst en lector Chr. Zevenbergen.
Alle hoogleraren van de theologische faculteit en de meeste hoogleraren van de an-
dere faculteiten kozen partij voor de synode van Assen. Reeds voor het bijeenko-
men van de synode had de kwestie-Geelkerken de collegiale verhoudingen aan de
Vrije Universiteit danig verstoord. Er waren hoogleraren die elkaar geen hand meer
wilden geven of elkaar negeerden. Pos observeerde hun gedrag en schreef aan zijn
vriend Le Cointre: 'Ik doe hier niet aan mee, maar zie het toch en ervaar afgronden
tusschen collega's, gevoeliger dan ooit'.'"*
Weliswaar schreven de statuten van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op
31 Pos,'Philosophic aan de V U '
32 Twintig jaar later, m 194e, zouden de Gereformeerde Kerken m Hersteld Verband (met m totaal ongeveer
7000 leden) zich aansluiten bi] de Nederlandse Hervormde Kerk. Ter reflectie op Geelkerken en de synode van
Assen, zie Harinck, De kwestie-Geelkerken. O o k Aalders,/ G Geelkerken (te verschijnen).
33 Aldus Pos in zijn brief van 25 april 1926 aan Le Cointre, in Harinck en VA\k,Jeugdhneven
34 Brief van 6 november 1925, in Harinck en Vz\k,JeHgdbneven
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's
![Een handvol filosofen - pagina 85](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/een-handvol-filosofen/2013/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's