Een handvol filosofen - pagina 454

450 VI E Vakfilosofische richtingen

namelijk encyclopedie der rechtswetenschap in de Faculteit der Rechtsgeleerd-

heid en rechtsfilosofie in zowel deze faculteit als de Centrale Interfaculteit. Aan

de Vrije Universiteit bestond de traditie dat encyclopie der rechtswetenschap (een

wijsgerige introductie in het recht) en rechtsfilosofie tot de kernvakken van de ju-

ridische opleiding behoorden. Soeteman stond in deze traditie en verdedigde haar

met de stelling: elke jurist is met interpretatie bezig en hanteert daarbij filosofische

vooronderstellingen. Elke jurist gebruikt bepaalde critieria om geldige juridische

oordelen te k u n n e n onderscheiden van niet geldige. Elke jurist bestudeert rechts-

b r o n n e n en is (hoe dan ook) bezig met de hermeneutische vraag naar de betekenis

van wat in de rechtsbronnen staat en de methoden om die betekenis te achterhalen.

Derhalve is elke jurist met rechtsfilosofie bezig.*'''

Arend Soeteman, geboren op 5 juni 1944 in Haarlem, was een oudgediende aan

de Vrije Universiteit. N a het eindexamen gymnasium-bèta aan het toenmalige Mar-

nix van St. Aldegonde Lyceum in zijn geboortestad ging hij rechten studeren aan de

Vrije Universiteit (doctoraalexamen 1968). Van 1969 tot 1972 was hij in de juridi-

sche faculteit bij Van Eikema H o m m e s wetenschappelijk medewerker voor ency-

clopedie der rechtswetenschap en rechtsfilosofie. Tussen Soeteman en Van Eikema

H o m m e s ontstond geen goede werksfeer, hoofdzakelijk vanwege H o m m e s ' eigen-

zinnige manier van optreden en zijn dwangmatige opvattingen inzake het proef-

schriftproject van Soeteman. Hij raakte met H o m m e s dermate gebrouilleerd dat

hij in 1973 de functie van wetenschappelijk medewerker in de juridische faculteit

van de Utrechtse universiteit aanvaardde. In 1981 promoveerde hij in Leiden op het

proefschrift Norm en logica - een studie die in hetzelfde jaar werd b e k r o o n d met de

Tjeenk Willinkprijs.''^ Vijf jaar later haalde de Vrije Universiteit hem terug.

Soeteman was geen aanhanger van de calvinistische wijsbegeerte, waarvan D o o y e -

weerd de grondlegger en Van Eikema H o m m e s een aanhanger was. Hij rekende

zichzelf tot de Angelsaksische analytische filosofie, deed fundamenteel onderzoek

omtrent logica en rechtsfilosofie en had kort voor zijn benoeming aan de Vrije Uni-

versiteit zijn onderzoek nog een impuls gegeven tijdens een verblijf aan het NIAS in

Wassenaar (1983-1984). Met de benoeming van Soeteman verwierf de universiteit

een nieuwe hoogleraar die niet alleen bekend stond om zijn wetenschappelijke pres-

taties, maar o o k o m zijn analytische, didactische en bestuurlijke kwaliteiten.

D e op eenenveertigjarige leeftijd benoemde Soeteman hield ini986 zijn inaugure-

le rede, getiteld Praktische rechtsfilosofie. H e t ging hem in deze rede om de vraag in

hoeverre het mogelijk is om op wetenschappelijk verantwoorde wijze te k o m e n tot

de ontwikkeling van waarden en n o r m e n die in het recht van belang zijn.

Hij betoogde dat in de wetenschap - ook in de rechtsgeleerdheid - geen vaste en on-

betwijfelbare grondslagen noch objectieve normen bestaan. Zoals in alle weten-

schappelijke kennis wordt ook onze kennis van normen beschouwd als de 'neerslag

van onze gestructureerde ervaring betreffende ons omgaan met de werkelijkheid'.*"

Als zodanig doen wij allen normatieve uitspraken en hanteren wij normatieve maat-

47 Soeteman, 'Filosofie in het recht', in Van Woudenberg,//et nat'y<2n yï/oso/je, pp. 35-38-

48 Volledige titel: Norm en logica. Opmerkingen over logica en rationaliteit in normatief redeneren met name

in het recht (Zwolle, 1981). Engelse editie: Logic and Law. Remarks on Logic and Rationality in Normative

Reasoning (Dordrecht, 1989).

49 Soeteman, Praktische rechtsfilosofie., pp. 3, 4.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen